Có thể nhiều người trong chúng ta đã biết đến tác phẩm Thập mục ngưu đồ (10 bức tranh chăn trâu) nổi tiếng của Thiền tông. Phòng hộ sáu căn khi tiếp xúc với sáu trần cũng giống y hệt người chăn trâu khéo giữ con trâu của mình trước cám dỗ ngon ngọt của đám mạ non.

Trước khi trở thành người khai sáng đạo Phật, Thái tử Tất-đạt-đa cũng là một con người như mọi con người. Đã là con người, ai cũng có mơ ước. Ước mơ là chất liệu nuôi dưỡng cuộc sống! Ước mơ là kích thích tố thúc đẩy con người tiến về phía trước để thực hiện hóa ước mơ. Tuy nhiên, ước mơ không bao giờ có điểm dừng, vì con người không bao giờ thỏa mãn ước mơ. 

Ham mê ngủ nghỉ là thói thường của chúng sinh. Với người tu, ham mê ngủ nghỉ là một chướng ngại lớn. Hôn trầm thụy miên luôn đoanh vây trói chặt người tu, nhất là tu thiền. Có thể nói, không vượt qua triền cái thụy miên thì chẳng có cơ may hy vọng nào cho sự tiến đạo. Do đó, muốn tu tập thành công, người tu phải tìm mọi cách để vượt qua chướng ngại này. 

Già bệnh chết là đề mục quán niệm của Thái tử Sĩ-đạt-ta khi còn sống trong cung vàng điện ngọc, nhờ đó mà Ngài dứt bỏ tất cả buộc ràng quyết chí ra đi tìm đạo. Thật trùng hợp khi về sau có bậc đại đế như Ba-tư-nặc cũng thường tư duy, ưu tư, trăn trở về già bệnh chết. Dù thế gian không ai yêu mến chúng nhưng già bệnh chết là tiền đề quan trọng cho sự nghiệp tu tập để đến chỗ không già bệnh chết, thoát khỏi ngục tù sinh tử tam giới.

Tổ chức đại hội tế lễ, hiến tế thần linh, cúng dường cho Sa-môn, Bà-la-môn, phổ thí cho người nghèo để cầu thành tựu phước báo cũng như nguyện cầu âm siêu dương thái là tín niệm tôn giáo của Bà-la-môn, là tập tục phổ biến trong xã hội Ấn Độ xưa và kéo dài cho đến tận ngày nay.

Có một lần, hai thầy trò ngoại đạo tên Phạm-ma-đạt đi theo sau Đức Phật. Người thầy dùng đủ lời chê bai, phỉ báng Phật, trong khi người đệ tử lại dùng đủ lời tán dương ca tụng Ngài. Đức Phật vẫn thản nhiên như không có chuyện gì xảy ra, sự im lặng của Ngài khiến cho các đệ tử lấy làm kinh ngạc.

Tôi cũng có gặp một số Phật tử rất quan tâm đến việc giữ đúng các truyền thống đến độ ai làm khác sẽ bị họ chỉ trích. Cũng may là chưa có ai cực đoan đến độ sử dụng bạo lực.

 Ở đời, bị mang tiếng xấu cũng là chuyện thường. Có thể tiếng xấu ấy bắt nguồn từ những hành vi hay lời nói trước đó của mình nhưng cũng có thể, tiếng xấu ấy là sự hiểu lầm, thậm chí là sự vu oan giá họa của kẻ tiểu tâm.

Phòng hộ sáu căn là một trong những pháp tu căn bản của người đệ tử Phật. Nhờ có sự phòng hộ sáu căn vững chắc nên gần thì tạo ra nghiệp mới thiện lành, xa hơn là giữ tâm bất động không ham thích mà cũng không chán bỏ khi tiếp xúc với trần duyên. 

Đời người, lúc mới khởi nghiệp thì chăm lo làm ăn, tích lũy và tạo dựng. Đến khi có chút cơ nghiệp thì tính đến chuyện mở mang. Một số ít người đã xây dựng thương hiệu thành tập đoàn, đế chế có tính toàn cầu. Dù thành công và tích lũy được ít hay nhiều thì chúng ta cũng đều nghĩ đến việc bảo vệ thành quả lao động của mình. Điều đáng nói là tuy có nhiều cách thức để bảo vệ và giữ gìn tài sản nhưng tất cả đều tương đối, không có cách nào chắc chắn cả.

Đức Phật ngoài việc giáo huấn về đạo đức, tu tập chứng đắc các Thánh quả giải thoát cho hàng đệ tử tại gia, Ngài còn luôn khuyên dạy họ cần mẫn lao động hợp pháp để trở nên sung túc, giàu có. Với thành quả lao động có được nhờ bàn tay và khối óc, người Phật tử cần phát huy tuệ giác để quản lý và chi tiêu sao cho lợi mình và lợi người, có ích cho hiện đời và cả đời sau.

Làm thế nào để dạy Phật pháp cho trẻ em?

Về lịch sử, chúng ta có thể thấy từ Phật giáo Nguyên thủy tiến lên Phật giáo Bộ phái, cho đến Phật giáo Đại thừa. Vì vậy, Phật giáo Đại thừa được coi là đỉnh cao trí tuệ của đạo Phật. Và khi chúng ta có cái nhìn xuyên suốt về sự diễn tiến của Phật giáo như vậy thì tất yếu chúng ta cũng nhận thấy tư tưởng Đại thừa phát xuất từ Nguyên thủy mà phát triển lên.

Phật pháp có nhiều pháp môn tu tập thích hợp cho nhiều căn cơ, hoàn cảnh khác nhau. Có người phát tâm xuất gia dõng mãnh cầu giải thoát sinh tử trong hiện đời. Có nhiều người cầu phước báo bình an, hạnh phúc trong cuộc sống hiện tại và tương lai.

Nguyên nhân và nguồn gốc dẫn chúng ta đi trong sanh tử luân hồi, trong tam đồ lục đạo để chịu đau khổ hay thọ lãnh an vui đều do tam nghiệp là thân nghiệp, khẩu nghiệp và ý nghiệp. 

Con đường tu hành vốn dĩ không bằng phẳng, nhiều chông gai, nếu không bền tâm vững chí thì lắm lúc cũng bị lung lay, chuyển hướng. Để đi đến đạo quả hay chí ít là giữ vững chí hướng xuất trần thì giới, định, tuệ là ba chân vạc kiên cố để trụ vững giữa bão giông nghiệp lực và tám ngọn gió đời.