Trong bối cảnh hiện đại, con người đối diện với nhiều áp lực nội tại và xã hội. Việc thực tập thiền theo tinh thần Kinh Kim Cương không chỉ mang tính chất siêu hình mà còn có tính ứng dụng sâu rộng: giúp con người tháo gỡ dính mắc, sống tự do và phụng sự một cách vô ngã.
Đức Phật nhấn mạnh sự quan trọng của giới hạnh như phương tiện đi đến cứu cánh giải thoát rốt ráo (chân giải thoát) vì hành trì giới luật giúp phát triển định lực, nhờ định lực mà chúng ta thông hiểu giáo pháp, thông hiểu giáo pháp giúp chúng ta tận diệt tham sân si, tiến bộ và đạt được an lạc, giác ngộ, và giải thoát.
Kinh lượng bộ (Sautrāntika) thường được nhắc đến như một trường phái triết học lớn của Phật giáo Ấn Độ bên cạnh những trường phái nổi tiếng khác như Nhất thiết hữu bộ, Trung quán phái (Mādhyamika) và Duy thức phái.
Điểm đặc biệt tạo nên giá trị đặc sắc cho Phật giáo đó là triết thuyết về tinh thần bình đẳng tuyệt đối. Đức Phật luôn nhấn mạnh đến tinh thần tự lực để giải thoát và đạt được những gì mình mong muốn.
Các vị Tỳ-Khưu, thường nên nhất tâm siêng cầu đạo xuất-thế. Hết thảy pháp động hay bất động ở thế-gian, đều là tướng-trạng bại-hoại bất an. Các vị hãy ngưng, đừng nên hỏi nữa! Thời-gian sắp qua, Ta muốn diệt-độ. Đây là lời giáo-hối tối-hậu của Ta!”
Nếu vô thường là khổ thì nỗi khổ này có mặt là do có sắc, do sự tập khởi của sắc, sự dính mắc nơi sắc, do chấp ngã nơi sắc, khiến chúng sanh bị vô minh che lấp, bị ái trói cổ, phải rong ruổi đường dài, luân hồi sanh tử, lưu chuyển sanh tử.
Trong lịch sử Phật giáo Việt Nam, vào thời Trần, vua Trần Thái Tông đã tỏ ngộ lý thiền, thắp lên ngọn đuốc chân lý, soi đường cho người hữu duyên cùng tiến lên trên con đường giác ngộ, giải thoát. Trong số các trước tác của ngài, tác phẩm Khóa hư lục chứa đựng nhiều triết lý thâm diệu, nhất là tư tưởng bình đẳng của Phật giáo.
Kinh Đại Bát Niết bàn thuộc hệ thống kinh điển Bắc truyền, là bộ kinh ghi lại những lời giáo huấn cuối cùng của Đức Phật cho hàng đệ tử. Kinh này được chia ra Nam truyền Niết bàn và Bắc truyền Niết bàn. Tuy có khác về hình thức nhưng nội hàm của kinh vẫn giữ nguyên. Nội dung phương pháp tu tập trong Kinh Đại Bát Niết bàn để thực hành ba yếu tố: Chánh tri kiến trong nhận thức, sự nương tựa cao quý khi Như Lai nhập diệt và con đường Phạm hạnh thanh tịnh.
Tư tưởng cốt lõi của Kinh Lăng-già chính là đạo lý duy tâm (cittamātra), toàn bộ nội dung của bản kinh tập trung vào việc giải thích ý nghĩa của tâm và duy tâm, đồng thời trình bày, phê phán mọi vấn đề của Phật giáo và ngoài Phật giáo dưới ánh sáng của tư tưởng này.