Ngôi chùa đối với người Phật Tử Việt Nam chúng ta nói riêng hay những dân tộc khác tại Á Châu nói chung; chùa đóng một vị trí quan trọng trong đời sống của nhân dân, kể cả những người không thuộc tín ngưỡng Phật Giáo. Do vậy từ mấy ngàn năm nay, hình ảnh của ngôi chùa đã ăn sâu vào nề nếp văn học, thi ca, kiến trúc, phong tục, tập quán, lịch sử v.v, nên chùa là “Cái thiện của làng tôi” như nhà văn Thiện Văn Phạm Phú Minh ở Hoa Kỳ đã viết trong tờ Thế Kỷ thứ 21 như vậy.

1. Cách đây 30 năm, nơi này còn là một nghĩa địa, là một ngọn đồi. Cuộc di dời tất cả những nghĩa địa nằm trong thành phố hoàn tất. Để tránh sự lo ngại của người dân cho rằng phải sống chung với người chết, chính quyền đã hốt đi một lớp đất khá sâu rồi mới bắt đầu xây trên nền đất cũ một chung cư 7 tầng. Giờ đây, khu vực này có cái tên rất gọn là lầu 7. Khu lầu 7 rất ít người tới mua nhà hoặc thuê phòng để ở, dù giá đưa ra khá rẻ so với nhiều chung cư khác. Lý do có thể giải thích là người ta ...

Một vị thương gia lập nghiệp từ tay trắng, sau kiếm được rất nhiều tiền nhưng vì buôn bán trong thời kinh tế không ổn định, khiến anh ta trở nên phá sản, nợ nần chồng chất. Nghĩ mãi không tìm ra cách giải quyết, anh ta bèn ra bờ sông tự tử.

Không cần dọn mớ rau lợn đang cắt mứa. Anh kêu chị đứng dậy, đưa tay anh băng chỗ bị đứt. Cầm máu, anh lấy xe bảo chị đi luôn thể. Đường về nhà ngoại gần ba chục cây số êm ru mà xe chạy chậm rì. Hai người chẳng ai nói với ai một lời nào, anh thì muốn mang chị về trả cho nhà vợ còn chị cũng muốn rời xa nhà chồng. Chẳng cần gì nữa, chán khủng khiếp. 

Cứ đúng mười hai giờ trưa chú Tâm Mãn, trịnh trọng trong chiếc áo năm thân màu lam, mang bình bát đựng cơm cúng Phật đặt lên bàn giữa của Tổ đường...

“Dù ai buôn bán đâu đâuCứ rằm tháng Bảy mưa ngâu thì về” (Ca dao)

Kinh thuật tóm tắt một đoạn kinh Di Lan Đà (Milinda-panha)

Ngày xưa có một chú tiểu Sa Di đến học Phật giáo với một vị thầy rất sáng suốt. Chú là một người đệ tửrất tốt. Chú rất lễ phép, thành thật và biết vâng lời. Chú học đạo rất nhanh. 

“Con nói bạn về đi, buổi tối là thời gian dành cho mẹ mà” - lời nói ấy cứ vang mãi trong con dù đã 4 năm trôi qua. Căn bệnh ung thư phổi đã vắt kiệt chút sức lực còn lại của người phụ nữ tảo tần nuôi hai con trưởng thành.

Mẹ tôi hay nói về đôi tay và về những cái gu tay! Thế bạn có biết gu tay là gì không?

Tôi có thói quen mỗi buổi sáng thức dậy, sau mấy vòng đi bộ đều trở về nhà pha ấm trà, chế ly cà-phê đen ngồi thưởng thức một mình, không hay la cà nơi quán xá. Khu phố tôi đang sống có đến chín mươi phần trăm không phải là dân gốc bản địa. Họ từ khắp nơi quy tụ về đây sinh sống bằng đủ các loại ngành nghề, trở thành dân phố nhưng bản chất địa phương vẫn còn tồn tại trong sinh hoạt hàng ngày. 

Bộ xương của người đàn ông màu trắng; bộ xương của người đàn bà màu đen. Đen là vì con cái rút hết sức lực của mẹ, khi mẹ sinh con. Bao năm mẹ đã gian khổ nuôi các con khôn lớn. Đến hôm nay là ngày mẹ ra đi, chúng con mừng vì ngày mẹ đi là ngày 19 tháng 6 (ngày vía Phật Bà), hưởng  thọ 84 tuổi. Con không thể không buồn, không khóc vì từ nay chúng con đã  vĩnh viễn không còn mẹ, không còn cất được tiếng gọi: “MẸ ƠI!”. 

Càng về khuya, đêm càng đen tối như ly cà-phê đậm đặc. Bầu trời không một ngôi sao, gió nồm Nam thổi vù vù, mang hơi nước lành lạnh. Xa xa sấm nổ ầm đùng, chớp lóe sáng quắc báo hiệu một cơn mưa lớn sắp đến. Cảm nhận được cơn thịnh nộ của trời đất, chó không dám sủa, gà không dám gáy dù đã quá nửa đêm. Bọn chuyên sống về đêm như cú vọ, mèo chuột đều rút vào hang ổ, im hơi lặng tiếng.

Chàng nghèo thật hết chỗ nói, cả sự nghiệp của chàng chỉ có một bà mẹ già mà thôi.

Cho đến nay, đã hơn mười năm nội tôi về với đất, nhưng hình bóng bà dường như vẫn ở bên tôi. Những câu chuyện xưa, những lời dạy cũ như vẫn còn văng vẳng bên tai. Tôi quên sao được những tháng ngày đói kém của vùng kinh tế mới, hình ảnh bà múc từng gàu nước tưới rau, tưới khóm, mót từng củ mì xắt phơi khô kiếm gạo. 

Nhà làm nông, công việc nương rẫy cần sức vóc mà anh Hai thì thích đi chùa hơn ở nhà. Một tuần có bảy ngày thì anh Hai ở chùa hết năm ngày. Ba càu nhàu: