Tôi dân chính gốc miền Trung, sinh ra, lớn lên nơi vùng đồng đất quê nghèo năm nào cũng có một mùa mưa lê thê tưởng như không bao giờ dứt. Miền Bắc có mưa phùn, miền Nam có mưa rào thì miền Trung cũng có “đặc sản mưa” riêng: mưa dầm!

Cách đây khoảng ngàn năm, một hôm con Ếch khá to và khá “già” hỏi tôi:

Trời chuyển sang đông, mang cái lạnh theo về. Mỗi buổi sáng thức dậy mở cánh cửa bước ra sân vươn vai làm vài động tác thể dục, ta vẫn cảm nhận rõ có một làn hơi lạnh đang bám níu mình.

“À ơi… Công cha như núi Thái Sơn/ Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra…”. Một chiều thu dìu dịu, tôi bất chợt lắng nghe lời ru của một người mẹ ru con từ đâu vọng lại với những câu ca quen thuộc. Lời ru mượt mà, ấm áp và đong đầy yêu thương. Lời ru như dẫn lối tôi về một thuở “ngày xưa” bên mẹ...

Mùa lũ ào ạt về trong những nhọc nhằn lo toan đọng sâu nơi khóe mắt mẹ, cùng tiếng thở dài thắt ruột xa xót của cha. Con ở khung trời xa ngái bỗng giật mình khi nghe tin lũ về mênh mang xóm nhỏ, tiếng mẹ lạc đi trong tiếng mưa thê thiết, dầm dề đã mấy ngày qua.

Tôi luôn tự hỏi lòng, mình là người mạnh mẽ hay yếu đuối?

Mùa hè là dịp để chúng tôi được tha hồ thoải mái bên vườn cây của nội. Nhà nội trồng toàn là mít, nên mỗi dịp được trở về khu vườn ấy, anh em chúng tôi lại rộn ràng khôn xiết.

Xa quê lên phố đã ngót nghét gần mười năm, nếm không biết bao nhiêu đắng cay ngọt bùi của miền đất hứa và cả những nghi kỵ của người dưng. Thời gian làm con người ta đổi thay đi, có những thứ biết là nhớ mà chẳng thể gọi thành tên. Đôi lúc muốn trở về nhà, bỏ lại hết bao muộn mằn của phố, về với góc bếp ngày xưa, nơi có ngọn khói cay nồng mắt trẻ.

Trong quỹ thời gian mười hai tháng, tháng Giêng là tháng cho tôi nhiều cảm xúc nhất. Không phải bây giờ, mà từ rất lâu rồi, từ cái hồi còn nhỏ xíu, tôi đã cảm nhận được vẻ đẹp mềm mại, hồng hào, lộng lẫy của tháng Giêng.

Trong không khí chuyển mình của những ngày sắp vào xuân, mọi hoạt động đời sống trở nên vội vàng hối hả, trong lòng ai cũng cảm thấy nôn nao kỳ lạ. Mọi người nỗ lực hoàn tất công việc để kết thúc một năm nhọc nhằn vất vả, tổng kết những thành tựu đạt được, khẩn trương chào đón năm mới mở ra vận hội mới với những khởi đầu mới.

Nắng nhạt màu và bóng đêm dâng lên từ tàng cây góc phố, như cây nến khổng lồ còn chút ánh sáng mờ nhạt níu ngày đã qua. Trên căn hộ cao tầng, vói tay cầm lại giấc mơ chợt qua đi, một người ngồi ngắm mặt trời lặn dần xuống hàng cây xa xa cuối trời. Buông rèm xuống, người ấy quay về phía những tăm nhang còn là đốm lửa bé xíu. Làn hương thật nhẹ lan tỏa cả căn phòng. Ngồi xuống, nghe đêm trở về.

Vài tháng trước, trong một buổi chiều, lúc tôi đang nằm ngó rặng xoan trụi lá phía bên kia đường tàu và nghe những chú chim trên mái nhà lanh lảnh hót thì mẹ gọi điện. Mẹ nhờ tôi xuống chợ thị xã tìm mua vài chú chim nhỏ để phóng sinh “bù vào số chim mợ mua hôm qua, đã chết”.

Lúc đón mẹ lên phố, anh đã nghĩ mẹ sẽ vui nhiều, thảnh thơi nhiều. Anh nghĩ rồi mẹ sẽ rảnh tay rảnh chân thay vì đội mưa đội nắng chăm bẵm cho mấy luống rau ngoài vườn chẳng bao giờ ăn hết, thiếu điều gặp mấy người bán rong ngang qua đều ngoắt tay dúi cho mỗi người mỗi bịch đem về nấu cho sắp nhỏ. 

1. Cũng lạ, sống ở Hà Nội cả chục năm trời rồi, mà chưa bao giờ hắn bắt gặp một giàn trầu không bò loang kín cả bức tường, xanh um và cứ vươn lên đầy nhựa sống, như những thanh âm hân hoan trong trẻo, mát lành nào đó giữa lòng phố phường bụi bặm, cô đơn.

Nhớ ngày còn thơ bé, năm nào tôi cũng nuôi một chú heo đất để dành. Cứ sau Tết Nguyên đán, ba đạp xe chở tôi ra chợ mua một chú heo đất mới. Đứng trước gian hàng gốm sứ, tôi tần ngần lựa chọn cho mình một chú heo đất xinh xắn, ưng ý. 

Trời không mưa nhưng ánh trăng xanh xao trên vòm trời bàng bạc. Trăng không sáng tỏ như những ngày xưa khi ba mẹ còn trẻ trải chiếu chơi với đàn con nhỏ bên hè ở quê nhà.