Có một “truyện cổ Khờ-me”, như sau:

Bây giờ thầy không còn như xưa. Dáng đi đứng oai nghiêm, giọng nói sang sảng khi giảng bài không còn nữa. Những ký ức cũng phai dần theo ngày tháng. Tháng năm cũ làm rêu phong những kỷ niệm xưa. Tất cả đã phôi pha vào thời gian, vào chốn hư vô… Nhưng vẫn đọng trong tâm trí của những học trò của thầy…

Nhà giáo, nhà văn, trí thức Phật tử  Võ Hồng sinh ngày 5-5-1921 tại làng Ngân Sơn, xã An Thạch huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên. Suốt cuộc đời là nhà giáo, viết văn, và Thầy đã gắn bó thời gian khá dài với Viện Cao Đẳng Phật Học  Hải Đức Nha Trang, trường Trung Học Bồ Đề Nha Trang, Trung Học Bồ Đề Diên Khánh. Trung học Lê Quý Đôn Nha Trang, sau 1975 là Hiệu trưởng trường PTCS Tân Lập 2 (TP Nha Trang) – địa điểm của trường Lê Quý Đôn Nha Trang.

“Một chữ cũng thầy, nửa chữ cũng thầy”. Vì vậy mà trong đời mỗi con người tối thiểu ai cũng ít nhất  đều có một người Thầy.

Tuổi thơ, ai cũng có một thời cắp sách đến trường với biết bao kỷ niệm bên bạn bè, thầy cô. Những hạnh phúc, yêu thương, buồn vui, hờn dỗi… luôn vẫn mãi là những ký ức ngọt ngào theo mãi suốt bên lòng, dẫu mai này khi ta lớn lên có đi đâu, làm gì… thì cũng không thể nào quên cái thời áo trắng thân thương ấy được.

Duyên khởi là sự nương tựa, làm duyên cho nhau mà sinh khởi. Hay nói, không có gì sinh khởi mà không phụ thuộc vào các nhân duyên : “Do cái này có mặt thì cái kia có mặt; Do cái này không có mặt thì cái kia không có mặt; Do cái này sinh thì cái kia sinh; Do cái này diệt thì cái kia diệt”. Cũng vậy, do các duyên: Học viện – quý vị giáo thọ sư có mặt, nên có lớp ĐTTX hình thành, rồi lại chằng chịt các duyên sinh khởi, duyên thầy trò, duyên bạn hữu, duyên huynh đệ; tỉ muội. v.v… 

Bạn có thể nghe thấy từng tiếng động nhỏ nhất, vì tất cả đang im lặng.

Ngày chủ nhật, mấy chị em tôi rủ nhau vào chùa Linh Sơn Pháp Ấn (xã Suối Cát, huyện Cam Lâm, Khánh Hòa) tham dự khóa tu niệm Phật. Chùa đang xây dựng chánh điện, vật liệu đầy ắp, lấn chiếm cả khuôn viên chùa nhưng không vì thế mà vắng người đến tu học.

Đối với khoa học, thì người ta dùng thí nghiệm và thực nghiệm, để chứng minh cho lý thuyết của mình là đúng. Còn về việc tu tập rèn luyện để có tư tưởng, thì người ta phải cần có kinh nghiệm và trãi nghiệm, trong cuộc đấu tranh với cuộc đời của chính mình. Vì kinh nghiệm là bài học được rút ra từ ý thức, và nó sẽ tạo ra kỷ năng tay nghề chuẩn xác cho chúng ta trong lao động. Còn trãi nghiệm là những thắng lợi về tinh thần, thông qua những đau khổ đắng cay trong tình cảm, tình yêu của mình.

Chữ Cút trong tiếng Việt có ít nhất hai nghĩa. Nghĩa động từ là xéo, tếch, vọt, dông thẳng, bỏ đi không minh bạch, không đường đường chính chính, nói theo phim Tàu là chẳng quang minh lỗi lạc. Chữ Cút theo nghĩa danh từ là tên gọi tắt của loài chim Cun Cút. Tôi ngờ rằng hai nghĩa này có liên quan nhau ít nhiều. Ai từng sống ở miền Đông Nam Bộ Việt  Nam  hẳn là phải thấy qua giống chim này. Chúng to lắm cũng hơn nắm tay một chút, sống quanh quất mấy lùm bụi, cả đời cơ hồ chẳng biết bay, chỉ lầm ...

Mình có thể quán tứ diệu đế đối với cơn giận. Nguyên nhân nào làm cơn giận đó phát khởi, phải nhận diện cơn giận đó. Nếu mình không biết kiềm chế thì sẽ dẫn đến hành động gì? Nhiều người nói giận quá mất khôn, nếu như vì giận hờn vô cớ mà đập máy tính thì mình đã bị tiêu hao tài sản rồi. Vợ chồng giận dỗi cãi nhau đem đồ đạc ra đập, thậm chí còn đốt cả cái nhà. Khi hết giận thì nhà không còn, đồ đạc cũng mất. Cơn giận đến mình phải niệm, giận à, giận à, đến khi nào cơn giận hạ nhiệt xuống thì ...

Có một lần nọ, đệ tử của tôi lái xe trên đường cao tốc, khi ấy có hai xe định vượt qua xe chúng tôi. Bấy giờ, nếu xe chúng tôi lái nhanh thì sẽ đụng xe phía trước, còn lái chậm thì sẽ bị xe sau đụng, tình cảnh khi ấy quả thật là nguy hiểm chực chờ.

Bao giờ chúng sanh còn đau khổ còn sanh tử luân hồi, thì lòng từ ứng hiện của Bồ Tát Quán Âm vẫn biến hiện mãi mãi để cứu độ dẫn dắt chúng sanh ra khỏi luân hồi đau khổ.

Chú âm thầm lặng lẽ lao động trong đất chùa chẳng khác mấy công việc nông dân, khác chăng là cần lao trong tiếng chuông chùa và khói hương của Phật.

Có những nỗi đau vô hình cứa vào lòng sâu hoắm, để lại khoảng trống không thể lấp đầy. Có những nỗi mất mát như con sóng bạc đầu, xô vỗ miên man ký ức chẳng tàn phai.

Mùa Vu-lan lại sắp về, lời kinh, tiếng hát nói về công ơn cha mẹ vang vọng khắp mọi nơi, khiến cho con càng buồn tê tái, khi nghĩ đến Vu-lan năm nay trên ngực con đóa hồng trắng là nước mắt con tuôn rơi.