Khuôn mặt của mẹ

Mẹ và niềm vui tuổi già - Ảnh: Xanh Nguyên

Người làng đến giờ vẫn quen gọi mẹ với cái tên thân thuộc là “bà Năng nháy”. Là bởi khi nhìn ai, mắt mẹ lại hiếng lên, chớp chớp liên hồi. Không chỉ mang khiếm khuyết, tật nguyền ấy, đôi hàm răng mẹ lại cái còn cái mất, xô lệch, chẳng ngay hàng thẳng lối gì. Tóc mẹ lưa thưa rụng, để lại vầng trán hói cao. Đôi hàng tóc mai cũng cỗi cằn màu nắng. Khuôn mặt mẹ lúc nào cũng gân guốc, xương xương, phủ lên màu ngăm đen trông đến tội nghiệp. Để rồi có lúc, tôi mơ hồ nghĩ đến vô tâm rằng: không biết mình có phải là con của mẹ hay không…

Hồi mới đi học, kỳ thực, tôi chẳng muốn bạn bè về nhà mình chơi. Thậm chí, những ngày mưa giông nắng cháy hay lạnh cắt da cắt thịt, tôi cũng chẳng buồn muốn mẹ đón đưa đến trường. Phần vì cảnh nhà nghèo túng, dột nát. Phần nữa là bởi khuôn mặt mẹ chẳng được hồng hào, xinh đẹp như mẹ chúng bạn. Tôi sợ các bạn thấy khuôn mặt lúc nào cũng mốc meo, lem luốc màu tro bùn, hằn lên vẻ khắc khổ của mẹ. Rồi có khi, chúng bạn sẽ cười, sẽ châm chọc, và tôi làm sao có thể tự tin nói cười, vui đùa với chúng bạn được nữa! Một nỗi lo sợ mong manh cơ hồ lẫn khuất trong trí nghĩ tôi suốt một thời thơ dại.

Lớn lên, lòng tôi như lắng lại. Thay vì thích vui chơi, bù khú với bạn bè, tôi lại chỉ muốn dành thời gian thật nhiều bên mẹ. Và rồi tôi biết, mẹ chẳng mấy khi được ngồi trước gương chăm chút cho khuôn mặt của mình. Thời gian của mẹ là những ngày hè nắng nỏ trên đồng, là những đêm đông chập chờn bên bếp lửa. Nơi lũy tre làng xa xa, mẹ suốt ngày cặm cụi chốn đồng sâu đồng cạn. Bữa ăn với mẹ là những lát sắn, củ khoai, miếng cơm cháy qua ngày. Và chỉ khi tết nhất, đôi chân nứt nẻ vàng màu chua phèn của mẹ mới có dịp tất tả bước ra khỏi lũy tre làng cũng chỉ để thăm thú họ hàng, người thân.

Những chiều mưa dai dẳng hay bên bếp lửa rơm cay cay mùi khói, ngồi một mình, mẹ chẳng thể nào giấu nổi khuôn mặt trầm buồn, sâu lắng những nghĩ ngợi, lo toan. Đó là khi mẹ đang hoài niệm về những tháng ngày khốn khó trong cuộc đời mình. Những tháng ngày ông bà già yếu, phận làm em út, mẹ phải ăn nhờ ở đậu với gia đình các bác. Những tháng ngày mẹ thương cha, về làm dâu trong cảnh nhà đông con, căn nhà tranh vách đất, tấm phên nứa chắn tạm là chỗ cha mẹ nằm. Những tháng ngày ra ở riêng, cha mẹ tự tay đào đất làm gạch dựng nhà, đàn con thơ nheo nhóc réo tiền ăn tiền học… Nghĩ lại trước đây, nào đâu tôi đã hiểu được những vất vả, nhọc nhằn chồng chất trên đôi vai gầy của mẹ. Và rồi, thấy có lỗi với mẹ thật nhiều.

Anh em tôi ngày một lớn lên, những năm tháng khốn khó cũng dần gói ghém vào trong quá khứ. Khuôn mặt mẹ ngày càng tươi vui, rạng rỡ trước sự trưởng thành của anh em tôi. Ngày tôi vào đại học, mẹ nắm tay tôi thật chặt. Ánh mắt mẹ long lanh sáng cả một niềm tin. Những nếp nhăn hằn trên khóe mắt bỗng căng tràn, tan biến. Qua rồi những tháng ngày chạy bữa ăn đong, mẹ an lòng khi anh em tôi lần lượt lập gia đình. Niềm vui với mẹ giờ là được chờ đón, bế bồng, vui cùng con cháu. Đôi khi, chợt nghe lại tiếng mẹ ru cháu ầu ơ… thấy bao la tình cảm mẹ dạt dào.

Tôi lập nghiệp xa nhà, lòng lúc nào cũng khắc khoải một nỗi nhớ quê. Đã bao lần về với nơi chôn rau cắt rốn, tay chỉ muốn ôm chầm để đặt một nụ hôn thật sâu lên khuôn mặt hiền từ của mẹ. Nhưng rồi lại chỉ ngồi bên, lần nắm đôi tay gầy guộc và ngắm nhìn khuôn mặt đáng kính của người. Nơi phương trời xa xôi, tôi mường tượng như luôn có ánh mắt và nụ cười mẹ dõi soi. Vẫn là làn da ngăm ngăm ấy. Vẫn lơ thơ đôi hàng tóc mai cỗi cằn sương gió. Vầng trán mẹ cao vợi. Khuôn mặt phúc hậu ẩn tàng bao khắc khổ, lo toan… Chỉ vậy thôi mà lòng con thấy ấm cả trái tim, vững bước đôi chân và rạo rực cả một miền thương nhớ!

Hôm nay, mẹ đã được thảnh thơi ngồi trước gương. Tôi lặng lẽ đến bên, ngắm nhìn khuôn mặt mẹ… bỗng nhận ra tấm gương soi sáng nhất của đời mình! 

Xanh Nguyên 
(Thị xã An Nhơn, Bình Định)