Đạo đức Phật giáo và doanh nghiệp phương Tây

Có thể nói, đối với không ít người phương Tây, đạo đức Phật giáo đang ngày càng trở thành một bộ phận của lối sống tích cực. Điều này có thể thấy qua những thông điệp được truyền đi bởi MettaEngine, một công ty chuyên thiết kế các trang mạng và cung cấp dịch vụ thương mại điện tử ở xứ Wales thuộc Vương quốc Anh và Ái Nhĩ Lan mới thành lập tại thành phố Newport vào tháng 6 năm 2012 bởi một chuyên gia quản trị và một chuyên viên tin học đã có sẵn niềm tin vào hiệu quả của Bát Chánh đạo.

Theo một bài viết được truyền trên mạng tin tức trực tuyến của xứ Wales thì vị Giám đốc Sáng tạo của Công ty MettaEngine là ông Graham Shimmel cho biết rằng nhân viên công ty ông luôn cố gắng thực tập thiền định chung với nhau trước khi bắt đầu một ngày làm việc. Căn phòng dành riêng cho việc thực tập thiền định được bài trí đơn giản nhưng cũng có bệ đặt tượng Đức Phật Thích-ca, có đèn nến, có bát hương, có bình cắm hoa và đặc biệt là có cả một chiếc chuông nhỏ. Graham khoe rằng nhân viên của công ty có thể ngồi thiền ba thời trong một ngày; và, trước khi bước vào thời thiền, họ luôn đánh chuông, bởi vì khi tiếng chuông ngân đều và lắng dần vào tĩnh mịch thì mọi người sẽ dễ dàng chú tâm vào sự tỉnh giác. Ông nói, “Tôi cố gắng chú tâm vào hơi thở và trở nên có mặt ngay trong hiện tại, khi đó tôi cảm thấy mình có thể giữ được sự thanh thản và buông bỏ mọi lo âu. Thiền đã tạo nên một sự khác biệt lớn lao về trạng thái tâm thức của tôi, giúp tôi không còn bám víu vào một số những ao ước mong cầu”. Đồng sự của ông là William Elworthy, Giám đốc Điều hành, cũng chia sẻ về kinh nghiệm ngồi thiền giữa giờ làm việc, “Đôi khi cảm thấy công việc có vẻ hơi căng thẳng, tôi đến ngồi thiền trong vòng vài phút; đến khi trở lại bàn làm việc, tôi đã có được một cái nhìn hoàn toàn khác về sự việc”.

Cũng theo trang mạng tin tức nói trên thì Graham và William đều được gợi hứng bởi một doanh nghiệp gồm toàn những Phật tử có trụ sở ở Cambridge mang tên Windhorse Evolution, đã phát triển từ một quầy hàng nhỏ hồi thập niên 1980 để nay trở thành một doanh nghiệp cung cấp quà tặng hàng đầu Vương quốc Anh với doanh số hàng năm lên tới hàng triệu Anh kim. Hai doanh nhân này đã đến với Phật giáo theo hai hoàn cảnh khác nhau – Graham chịu ảnh hưởng của những nhà văn Hoa Kỳ thuộc thế hệ “mệt mỏi” xuất hiện sau Thế chiến thứ hai trong khi William quan tâm đến Phật giáo lúc nghiên cứu về võ thuật. Cả hai bắt đầu thâm nhập kinh điển Phật giáo và tập thiền trước khi tham gia vào một trung tâm thực hành Phật giáo ở Cardiff cách đây bốn năm. Cả hai cùng tham dự một khóa tu để thấy rằng họ chia sẻ cùng một cách nhìn về các hoạt động kinh doanh, từ đó họ có ý tưởng hợp tác, và công ty MettaEngine đã ra đời. Hai nhà kinh doanh này hy vọng rằng Công ty của họ sẽ đương đầu được với những nhận thức tiêu cực về kinh doanh và tin tưởng quan điểm kinh doanh của họ có thể là một nguồn cảm hứng cho những công ty quanh vùng, đặc biệt là sau khi phải đối phó với những vấn đề gây ra bởi sự đổ vỡ tín dụng.

Tìm vào mạng chính thức của công ty Metta Engine, trước hết người ta thấy phương châm hoạt động của nhóm kinh doanh này là “Chúng tôi tin vào Chánh mạng của cả nhóm” và phương châm này được giải thích như sau:

“Những giá trị v ề Chánh mạng là giá trị cốt lõi của hoạt động của Công ty MettaEngine. Chánh mạng là chi phần thứ năm trong Con đường Thánh Tám Chi phần của Phật giáo – con đường dẫn tới tự do và giải thoát khỏi mọi khổ não. Ý hướng căn bản ở đây là mang việc thực hành đạo Phật vào nơi làm việc cũng như vào mọi tiến trình thiết kế và phát triển trang mạng của chúng tôi”.

Để thực hiện phương châm này, MettaEngine đã đặt ra sáu nguyên tắc làm việc:

1. Chánh tinh tấn. Các nhà quản trị MettaEngine

khẳng định rằng trước hết công ty của họ là một doanh nghiệp và phải có thu nhập; nhưng họ cũng nhận thức rằng điều thiết yếu để tăng trưởng doanh thu là phải cung cấp những dịch vụ khách hàng tốt nhất, những sản phẩm có phẩm chất cao nhất và luôn cố gắng thực hiện công việc đúng hẹn.

2.  Đạo đức. MettaEngine hành động theo một bộ luật

đạo đức tập trung vào năm giới của người Phật tử. Năm giới này được công ty diễn giải bao gồm việc giúp đỡ người khác, lương thiện, nói lời chân thật và hào phóng. Theo những nhà lãnh đạo công ty thì một tác động trực tiếp của việc tuân theo bộ luật đạo đức này là không tọc mạch khiến có thể làm giảm niềm tin của nhân viên và làm hại đến những mối quan hệ khách hàng.

3. Thiền định và chánh niệm. MettaEngine cho rằng điều cần thiết là phải tạo thời gian cho nhân viên thực hành thiền định một cách đều đặn. Vì thế, Ban Giám đốc đã thiết lập một phòng thiền định tại trụ sở chính của Công ty ở Newport giúp mọi nhân viên có thể thực tập thiền vào mỗi buổi sáng, vào giờ nghỉ trưa và mỗi buổi chiều trước khi tan sở. Các nhà quản trị MettaEngine nhận thức rõ rằng thiền định là giải pháp hữu hiệu nhất để giảm căng thẳng và chống lo âu trước mọi vấn đề. Thiền định cũng giúp tăng cường sự chú tâm của nhân viên vào những chi tiết và nâng cao năng suất làm việc. Hợp tác có tổ chức. MettaEngine khuyến khích việc hợp tác có tổ chức giữa các nhân viên cùng làm việc trong một dự án. Mỗi người trong nhóm đều có thể phát huy khả năng chuyên môn và óc sáng tạo của mình trong việc hoàn tất dự án được giao. Tình bạn sẽ nảy nở trong lúc làm việc và cả môi trường làm việc sẽ tràn ngập niềm vui. Điều quan trọng để duy trì một môi trường làm việc như vậy là có một sự truyền đạt tin tức thông suốt, sự công bằng, sự nhận biết về người khác và sẵn sàng giúp đỡ người cần được giúp đỡ. Khi tin rằng mình được đối xử công bằng thì người nhân viên sẽ làm việc tích cực hơn và quan tâm hơn đến việc cùng với mọi đồng sự hoàn thành mục đích của công ty.
4. Tính hào phóng. Một nguyên tắc cốt lõi của MettaEngine là sự hào phóng. Đây là điều được khuyến khích ngay từ ban đầu. Từ việc xây dựng những trang chủ hoặc miễn phí hoặc với giá rẻ cho những tổ chức từ thiện đến việc thường xuyên quyên góp cho tổ chức Triratna Buddhist và những tổ chức thiện nguyện hoạt động trong vùng Newport và Cardiff.
5. Bảo vệ môi trường. Bất cứ khi nào có thể thì MettaEngine đều hành động nhằm ngăn cản hay giảm thiểu những tác động gây hại đến thiên nhiên và tài nguyên thiên nhiên.

Hiện nay, trên nhật ký mạng của MettaEngine, người ta có thể thấy những thời thiền tập trung được tổ chức thường xuyên, kết hợp với những buổi pháp thoại dành cho nhân viên của công ty để gieo mầm đạo đức kinh doanh trên nền tảng tư tưởng Phật học. Được biết, MettaEngine đang có một dự án phát triển một phần mềm nhằm tối ưu hóa việc tìm kiếm trên internet những thông tin liên quan đến việc kinh doanh trên nền tảng Chánh mạng. Ý tưởng chính của dự án này là tạo nên một nguồn trung tâm nơi đó mọi doanh nghiệp, nhà thầu hoặc những cá nhân có quan tâm đều có thể đến với nhau dưới cái dù của tư tưởng Chánh mạng để cùng nhau chia sẻ mọi ý tưởng, công tác, mối quan tâm, nhờ đó góp phần tạo nên một cộng đồng kinh doanh trên tư tưởng Chánh mạng của nhà Phật.

Người ta sẽ không ngạc nhiên khi thấy tại Anh quốc, một quốc gia có truyền thống Thiên Chúa giáo lâu đời, lại có một doanh nghiệp áp dụng tư tưởng đạo đức Phật giáo trong kinh doanh nếu biết rằng từ đầu thế kỷ 21, Anh quốc đã đưa tư tưởng của Đức Phật vào giáo trình giảng dạy cho học sinh phổ thông trước hết bằng những giờ thực tập thiền để nâng cao sự chú tâm tỉnh giác. ■„

Thích Thiện Chánh

Tạp Chí Văn Hoá Phật Giáo số 180