Chi tiết tin tức

Trụ mà vô trụ

20:57:00 - 02/12/2013

(PGNĐ) - "Khi chúng ta còn chưa hoàn toàn đại triệt, đại ngộ, tâm còn chưa an, còn mê mải sống với sắc dục, thì buộc chúng ta cần phải dùng Pháp (tụng kinh, toạ thiền, niệm Phật, niệm Chú…) để giúp cho tâm An. Nhưng khi tâm An rồi, thì Pháp ấy = thuyền bè phải nên bỏ, chứ mang theo làm gì cho nặng..."

Hỏi: Bạn có viết..."Tâm vốn không có hình tướng, không có nơi chốn (tâm vô sở trụ), vì thế chúng ta không thể nhận biết ra được" (Quán tâm vô trụ)... Phần sau bạn viết Hòa Thượng chỉ mọi người trụ tâm trong chánh niệm, trụ tâm trong câu niệm danh hiệu A di đà Phật. Vậy có trái ngược không? Trong kinh kim cang Phật cũng dạy: "Thế nên Tu-bồ-đề, các Bồ-tát lớn nên như thế mà sanh tâm thanh tịnh, không nên trụ nơi sắc sanh tâm, không nên trụ nơi thanh, hương, vị, xúc, pháp sanh tâm, nên không có chỗ trụ mà sanh tâm kia."

Cảm ơn bạn đã có comment chia sẻ. Vấn đề bạn đặt ra thật vô cùng quan trọng và ý nghĩa vô cùng lớn lao. Đây là điều mà khi chúng ta tu-hành, nếu không khéo léo, chúng ta sẽ bị kẹt cứng trong một vấn đề mà chúng ta tưởng như mình đã hoát ngộ.

Đúng như bạn nhận định: "Thế nên Tu-bồ-đề, các Bồ-tát lớn nên như thế mà sanh tâm thanh tịnh, không nên trụ nơi sắc sanh tâm, không nên trụ nơi thanh, hương, vị, xúc, pháp sanh tâm, nên không có chỗ trụ mà sanh tâm kia."

Khi Phật nói câu này là nói đến cái Tâm của Bồ Tát. Đến các vị Bồ-tát lớn mà cái Tâm còn phải như vậy: Vô Sở Trụ=Không có nơi để trụ = mới gọi là Trụ (Lớn mà chẳng phải lớn đó mới là Lớn).

Nhưng chúng ta còn đang là kẻ phàm phu, đang phát nguyện tu-hành theo hạnh Bồ-tát, còn đang phải ráng học cách: làm sao để An Trụ Tâm đã (để Tâm đừng chạy lăng xăng đã), khi Tâm đã An Trụ rồi - Tâm vô tạp niệm = Tâm không (không này không phải là không có cái Không không hiện hữu, trái lại Tâm Không đó là hiện hữu, nhưng lúc ấy sẽ tiến tới cái Tâm Không cũng phải Xả (Sắc tức thị không, không tức thị sắc; Sắc bất dị không, không bất dị sắc, Thọ-tưởng-hành-thức, cũng đầu như vậy). Còn nếu như chúng ta quay lại để Trụ luôn trong cái Tâm Không ấy=Ta lại chấp Không mất rồi.

Trong Kinh Kim Cang Bát Nhã Phật cũng nói:

Nếu dùng sắc thấy ta

Dùng âm thanh cầu ta

Kẻ ấy tu đạo tà

Không thấy được Như Lai.

Nếu hiểu theo nghĩa đen thì: Từ bao ngàn đời nay, sau thời Phật diệt độ, các chư Tổ, và các chư Hoà Thượng, Thượng Toạ, Đại Đức, Tăng Ni và chúng ta… hàng ngày, hàng giờ, hàng niệm niệm đều tụng kinh, gõ mõ, đều niệm Phật, toạ thiền, trì Chú… như thế không phải là các Ngài và chúng ta đang dùng sắc, dùng thanh để cầu Ta = cầu Như Lai = cầu Phật chăng? Và như thế các Ngài và chúng ta đều đã và đang tu theo đạo tà hết sao? Nếu chúng ta dùng trí mọn của mình (của phàm phu) để chiếu xét câu Kệ của Phật, chúng ta rất dễ dẫn đến chấp văn tự của Phật, từ đó không hiểu hết Chân Nghĩa Phật muốn nói.

Để giải thích vấn đề này, chúng ta nên hiểu theo nghĩa bóng (sâu xa, rốt ráo và chân nghĩa) bạn ráng đọc lại đoạn này trong kinh Kim Cang: „Này các Tỳ Kheo, các ông phải biết rằng, pháp của Ta nói ra đó, dụ cũng như thuyền bè, đến pháp còn phải xả bỏ huống nữa là phi pháp“.

Ngụ ý câu này là gì? Phật khuyên chúng ta: Khi chúng ta còn chưa hoàn toàn đại triệt, đại ngộ, tâm còn chưa an, còn mê mải sống với sắc dục, thì buộc chúng ta cần phải dùng Pháp (tụng kinh, toạ thiền, niệm Phật, niệm Chú…) để giúp cho tâm An. Nhưng khi tâm An rồi, thì Pháp ấy = thuyền bè phải nên bỏ, chứ mang theo làm gì cho nặng. Xa hơn, Tâm Trụ mà Vô Trụ ấy mới gọi là Trụ. Đây là điều mình phải khéo léo lắm mới không bị kẹt. Điều này Ngài Tu Bồ Đề cũng nói trong kinh Kim cang: „Bạch Đức Thế Tôn! Nếu con tự nghĩ rằng mình được quả vị A-La-Hán, thời chắc đức Thế Tôn chẳng nói: Tu Bồ Đề là người ưa hạnh tịnh tịnh. Bởi Tu Bồ Đề thiệt không khởi một niệm, mới gọi Tu Bồ Đề là ưu hạnh tịch tịnh“.

Trở lại với việc: Dùng câu niệm Phật để An Trụ Tâm. Khi tâm mình con lăng xăng, còn thị phi, còn chấp kiến, ngã tướng… thì buộc mình phải dùng Pháp để An Trụ. Nhưng khi tâm mình An Trụ rồi, thì mình đâu còn phải dùng Pháp (dùng câu niệm Phật) nữa? Tổ Huệ Năng cũng nói:

Tâm Bình Không nhọc giữ giới

Hạnh thẳng không phải tu thiền

Liệu tâm của chúng ta đã thực sự Bình chưa? Nếu chưa thì buộc ta phải giữ Giới rồi. Và Hạnh (tâm hạnh) của chúng ta đã thẳng chưa? Nếu chưa, chắc chắn mình phải tu-thiền rồi. Niệm Phật cũng là tu-thiền. Niệm Phật cũng là giữ Giới. Bởi chúng ta dùng hồng danh của Phật, rồi quán chiếu, để tâm không bị lăng xăng… khi tâm định=thiền=giữ giới rồi. Thiền đấy nhưng thật không có cảnh giới mới gọi là thiền. Còn nếu mình bảo mình chứng thiền… nghĩa là mình đang ngược dòng mất rồi.

Đây là điều rất tế vi, mà khi tu-hành chúng ta phải khéo lắm mới nhận được ra.

Trong những câu Kệ trên có chữ Ta và chữ Như Lai, hiểu nghĩa xuôi: thì những câu ấy để chỉ Phật, nhưng hiểu ngược lại, thì chữ Ta, và Như Lai là Phật muốn nói (muốn chỉ) chính chúng ta=chúng sanh muôn loài, chứ chẳng phải ai khác. Vậy nhưng nhiều lúc mình cứ chấp: Phật là Phật, ta (chúng sanh) là ta.

Do vậy để giải quyết những điều (tưởng như mâu thuẫn) này, có lẽ ta nên trích một đoạn kinh trong phần đầu Kinh Kim Cang Bát Nhã Ba La Mật:

Đức Phật bảo ngài Tu-Bồ-Đề: "Các vị đại Bồ-tát phải hàng phục tâm mình như thế này: Bao nhiêu những loài chúng sanh, hoặc là loài noãn sanh, hoặc loài thai sanh, hoặc loài thấp sanh, hoặc loài hoá sanh, hoặc loài có hình sắc, hoặc loài không hình sắc, hoặc loài có tư tưởng, hoặc loài chẳng phải có tư tưởng, mà cũng chẳng phải không có tư tưởng, thời ta đều làm cho được diệt độ, và đư tất cả vào vô-dư niết-bàn. Diệt độ như thế, mà thiệt không có chúng sanh nào là kẻ được diệt độ cả. Tại sao vậy? Này Tu-Bồ-Đề! Nếu vị Bồ-tát còn có tướng ngã, tướng nhân, tướng chúng sanh, tướng thọ giả, thời chẳng phải Bồ-tát."

Đây là lời Phật dạy các vị Bồ-tát. Dạy cách hàng phục tâm: Tất cả các loài chúng sanh… ta đều làm cho được diệt độ và đưa vào vô dư niết-bàn…

Chúng ta đang nguyện thực hành hạnh Bồ-tát: Niệm Phật để hàng phục tâm (Đại Thế Chí Bồ Tát cũng phải dùng pháp môn niệm Phật để được an trụ tâm mà vãng sanh về Tịnh Độ). Khi niệm Phật, một tâm lăng xăng nổi lên=một tâm của chúng sanh; vô số tâm lăng xăng nổi lên, tràn vào trong tâm=vô số tâm chúng sanh. Ta phải làm gì? Chư Tổ dạy: Miệng tụng, tâm phải hành. Miệng ta niệm Phật, nhưng tâm lại mải mê lăng xăng đây đó, hay chuyện này, chuyện nọ (chuyện thị phi…) vậy là ta Miệng tụng, mà Tâm chẳng hành rồi. Tâm như bạn nói: Không có nơi chốn, không có hình tướng. Nghĩa là nó hoàn toàn rỗng lặng (có cái sự rỗng lặng hiện tồn), chỉ cần ta chấp cái sự rỗng lặng đó=sai=chướng đạo rồi, chưa nói, ta còn khuấy cái tâm rỗng lặng đó lên, rồi pha thêm đủ thứ vào cái tâm ấy=loạn tâm mất rồi.

Do vậy, Phật dạy: hãy cho tất thảy các loài chúng sanh (tâm chúng sanh) đó được diệt độ và đưa chúng vào vô dư niết bàn: Nghĩa là: Tâm ta lặng hãy để nó lặng; Nhưng tâm chưa lặng phải dùng câu niệm Phật (tạm cột) cái tâm lăng xăng lại một chỗ, rồi để cho nó tự lặng xuống. Muốn nó lặng=mình phải không chấp có cái sự lăng xăng; khi không còn lăng xăng=đừng chấp mình đã giúp tâm mình lặng. Như vậy mình đã tự diệt độ tâm lăng xăng của mình và cho chúng vào cảnh giới của niết-bàn (cảnh giới không còn sự sanh-diệt) – Đó chính là chân nghĩa mà TT Thích Từ Trí luôn mong muốn các Phật tử phải hiểu thật tỉ mỉ và thật tường tận.

Rất tiếc trong bài viết mang tính lược ghi, mình không thể trình bày một cách tường tận. Vả lại, mình thực sự muốn trong các bài viết có một khoảng bỏ ngỏ, để chúng ta cùng có cơ hội đàm luận và học hỏi lẫn nhau.

Kiến thức của bạn về Phật Pháp đã rất sâu và vững vàng, mình rất mong bạn có những bài viết trao đổi thật sâu về những giáo lý của Phật, để giúp cho mọi người chúng ta – những chúng sanh – những kẻ phàm phu đang nguyện học Phật cùng chia sẻ và tỏ tường. Mình thực sự không sợ ai chê mình dốt đạo, trái lại, chỉ sợ tâm mình không hướng đạo và không còn khả năng để học Đạo.

Nhân bạn nói tới Kinh Kim Cang Bát Nhã Ba La Mật, mình cũng ngộ được một điều: Từ đầu tới cuối, hầu như trong đoạn nào của quyển Kinh, Đức Phật đều nói tới Bài Kệ Bốn Câu:

Tất cả Pháp hữu vi

Như huyễn bóng bọt ảnh

Như sương cũng như điện

Thường khởi quán như thế.

Liệu chúng ta đã khởi quán, và thường xuyên khởi quán được như thế chưa?
Mong bạn thường xuyên chia sẻ ý kiến và cầu chúc bạn vạn sự an lạc.

Huệ Tâm

In Email cho bạn bè

Bình luận

Gửi bình luận của bạn

Tin nhiều người đọc

Danh bạ website Phật giáo

Sự kiện - Hội thảo

Về Thiền học khởi nguyên của Phật Giáo Việt Nam
Thiền học Luy Lâu không còn, và nên không còn được hiểu là khởi nguyên của Thiền học Việt Nam, mà là suối nguồn của Thiền học Việt Nam. Có lẽ Phật giáo Việt Nam cần trở về cội nguồn của Luy Lâu và Yên Tử để tìm thấy mình và bắt gặp lại niềm tin và tự hào lịch sử trước khi có thể mở ra hướng phát triển cho hiện tại.
Giới thiệu sách - Tìm người trong hơi thở
"Nói đến cuộc sống là vô biên không thể kể xiết nào là vui buồn, khổ đau, hạnh phúc, mệt nhọc, sung sướng… nhưng điều tất yếu là ta phải biết nhận diện nó, để rồi chuyển hoá nó thì tự nhiên cuộc sống trở nên có ý nghĩa hơn, thong dong hơn, đừng nói gì đến “Mỗi lần nêu ra một lần mới”. Ví như ban nãy tôi đang đứng giữa trời đất đưa tay chỉ bầy chim én bay lượn trên cao, tay vừa đưa lên thì chúng đã bay xa. Cho nên mỗi chúng ta đừng vội vàng đi tìm cầu mà hãy trân quý cuộc sống trong hiện tại cho thật thi vị nhiệm mầu". (Trích Tâm quán tình người, Thích Pháp Bảo)
Chuyện xưa... mai trắng Hà thành
Trong các loài hoa báo xuân thì mai là người gõ cửa, khi chỉ mới vào độ đầu tháng Mười một âm lịch đã thấy lác đác những nụ mầm bật lên, e ấp trong gió đông còn đang xám xịt giữa cô liêu rét buốt, ẩm ướt mưa phùn. Nhưng, phải đợi đến tận những ngày cuối tháng Chạp, mai mới ủ đủ nhựa cho một đợt mãn khai đón Tết đến, xuân về.
Đôi dòng xúc cảm
Từng lời, từng câu, từng chữ trong bài: Đôi dòng xúc cảm của tác giả Minh Hà đều chất chứa biết bao tình cảm thiêng liêng của người viết. Nó dường như mang nặng trong lòng của những người con Phật về bốn ân to lớn trong đời sống của mình, đó là ân Quốc gia, xã hội; ân Sư trưởng; ân phụ mẫu và ân vạn loại chúng sinh. Từ đây, tác giả đã bước chân vào con đường đạo, từ bỏ mọi danh lợi thế gian, sống một đời sống phạm hạnh, tri túc thường lạc, với mong muốn giản dị là đem lại sự an vui và hạnh phúc mọi người.
108 Lời tự tại – Nâng cao phẩm chất cuộc sống
Ai trộm chuỗi tràng hạt của Phật?
Có một ngôi chùa, nhân vì thờ một xâu chuỗi Phật Tổ từng đeo mà nổi tiếng.
Em nên đi tu hay lấy chồng?
Dù em là ai đi chăng nữa, nhưng trong em luôn có tâm thiện, sống có đạo đức thì đó chính là mình có hiếu với bố mẹ rồi. Nói chung, việc báo hiếu nó biểu hiện dưới nhiều hình thức khác nhau em ạ. Chứ không phải đi tu là bất hiếu, và lập gia đình là có hiếu đâu em nhé.
Trần Nhân Tông – đức Vua, Phật hoàng của dân tộc Việt
Trong diễn văn của Chủ tịch nước Cộng Hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam Nguyễn Minh Triết tại buổi khai mạc Đại lễ Phật Đản Liên Hợp Quốc 2008 tại Trung tâm Hội nghị quốc gia Mỹ Đình Hà Nội, sáng ngày 14.5.2008 đã khẳng định:
Bình an giữa cuộc đời
Bình yên không có nghĩa là đi đến một nơi không có tiếng ồn, không có khó khăn, không cực nhọc. Bình yên là giữa một không gian yên ả, thanh bình, chỉ có tiếng chuông chùa buông trong thinh không làm tâm ta tĩnh lặng, dễ chịu. Bình yên là khi ta biết tìm về với Phật, tìm về nương náu dưới ngôi Tam Bảo để tu thân hành thiện, để cho cuộc đời mình sống có ý nghĩa hơn.
Ăn và Đạo Pháp
Ăn cũng là một giải pháp của tiến hoá trong mục đích duy trì sự tuôn chảy của dòng sông sự sống vô hình, bằng cách các sinh vật phải chiếm đoạt sinh-khối của nhau để duy trì cuộc sống. Hiện tượng này tạo thành khái niệm sinh học về "chuỗi thức ăn" hoặc "tháp thức ăn" trong sinh quyển . Ăn là hiện tượng tự nhiên như nó là, ăn là một điều-kiện-tính của tồn sinh và ăn đã điều-kiện-hoá sự tồn sinh của mọi cá thể, mọi loài sinh vật.

Đăng ký bản tin

Đối tác