Ngày thương bỏ lại

Bà dừng một chút, không lột da nữa khi cảm nhận sự rát bỏng nhẹ từ miếng da mới kéo ra. Bà ngồi nghỉ. Từ từ đưa mắt nhìn quanh nhà, đứa cháu của bà vẫn chưa về. Dạo này nó có niềm vui mới. Hình như là một tình yêu nho nhỏ. Bỏ cái nhíp xuống. Bà nhớ sự mịn màng của làn da với những sợi lông hiền lành im im. Có một ai đó đã từng xuýt xoa về làn da này. Không, dường như là nhiều hơn một người. Làn da của bà tuy dễ bị những vết thẹo và nếu bị thương phải đợi thật lâu để có thể bình thường. Nhưng đấy là một làn da trẻ trung và đầy sức sống. Nhiều người yêu bà cũng bởi làn da trắng hồng ấy.

Bà ơi, bà lột da kiểu gì thế? Tiếng đứa cháu tò mò. Thì tuổi già ấy mà. Da mặt nó cứ khô rồi tự bong ra thôi. Thế bà nhìn cháu nè. Nó đắp lên mặt một chiếc mặt nạ. Hôm thì kiểu này. Hôm thì kiểu khác. Bán đầy ngoài thị trường. Chiếc mặt nạ sẵn có đắp lên, nằm một tí rồi kéo ra. Nó nói, tẩy tế bào chết. Da dẻ sẽ mát mẻ, khỏe khoắn. Có khi nó lại dùng kem gì đấy đắp lên, rồi nằm im thiu thiu ngủ. Thỉnh thoảng nó lại tẩy trang bằng nước cho da sạch. Vẫn là bong ra một lớp da hoặc một lớp trang điểm. Nó rủ bà dùng mặt nạ, kem dưỡng các loại. Bà nhìn vào mặt mình. Rồi nhìn vào mặt nó. Bà không thích nhưng chỉ nói, bà già rồi Xù ơi, kem phấn làm gì nữa.

***

Một hôm thấy nó chạy về, gọi bà. Tiếng gọi nghe có vẻ bất an. Chỉ gọi được bao nhiêu đó thôi rồi ngồi khóc. Bà hỏi, khóc cái gì thế. Mặt nạ thì không đắp. Cũng không bôi kem. Cũng không ngó ngàng gì tới mặt mũi. Xù thật khác mọi khi. Một lúc sau nó mới nói, người yêu bỏ nó đi lấy vợ, đắp làm gì cho mệt. Bà nghe như dội về một ký ức xa xăm. Thế à? Vậy nó bỏ con, con không chăm sóc da nữa à? Để làm gì đâu bà. Da thế nào chả được. Giờ đây con không cần gì nữa. Con định quằn quại cho đến tuổi lột da như bà chắc? Hay con muốn sống tách biệt với thế giới vì nỗi đau của mình. Bà nhìn những lỗ rỗ trên mặt nó. Thấy thương lạ. Nước mắt tràn trề.

Bà có biết người đó nâng niu con như thế nào không? Nó bắt đầu kể lể. Người đó cầm bàn tay con nè. Vuốt bàn tay con nè. Con cũng vuốt lại bàn tay cho người đó. Con còn đưa tay lên lắc lắc gương mặt của người đó nữa. Bà có biết không. Bà ơi. Bà có biết người đó tình cảm với con lắm không. Những lúc không có ai ở bên, người đó bảo mặt con xinh, nên che khẩu trang tránh khói bụi; mặt con mụn nên đắp mặt nạ. Thế mà anh ấy đã bỏ cháu đi lấy vợ rồi bà ạ.

Bà nhìn đứa cháu nội của mình. Hai mươi mấy tuổi sao lại có những cách diễn đạt như vậy nhỉ. Ba mẹ đi làm xa bỏ nó cho bà ngoại. Rồi khi bà ngoại mất, nó mới chuyển sang ở với bà. Bà sống một mình cùng với người giúp việc. Có những đêm bà giật mình vì tiếng kéo cửa của Xù đi chơi khuya về. Tiếng kéo cửa làm bà tỉnh giấc ngủ hiếm hoi. Nó say. Nó mệt người. Nó nằm ườn ra ngoài giường. Mặt mũi lèm nhem. Lúc ấy, bà thấy tuổi già ê ẩm của mình đến cùng một lúc với làn da đã lột ra. Bà đã quên mất hình ảnh này. Khóc vì tình. Thất tình. Con cần uống gì không, phải giải rượu chứ. Bà hỏi để kéo giãn tình hình. Nó nhè ra, con muốn người đó nấu món nước con thích, dằm cho con món cà chua, con muốn nghe tiếng người đó nói, rồi anh sẽ về với em. Bà ơi. Nó lại ôm mặt khóc.

***

Bà nhớ lại người ấy. Một người nào đó không rõ mặt trong đầu óc của bà.  Có thể là một thứ tiếng nói nào đó trong ký ức. Có lần bà cũng chạy đến bên người đó và khóc. Tại sao lại đối xử với em như vậy. Bà đã từng nghĩ mình được an ủi, được thấu hiểu bởi người yêu. Bà đã để người ấy chiếm trọn tâm hồn mình. Người đã quan tâm bà, chăm sóc bà. Rồi đến một ngày bà nhận ra, mình đã bị lừa. Khi nghĩ đến điều này, bà buông xuôi. Rồi sóng gió cuộc đời, bà trải qua tình yêu, hôn nhân, những va chạm. Cũng từ rất lâu. Bà không can thiệp vào chuyện yêu đương của những đứa cháu. Trừ Xù ra. Xù đã nói rằng Xù mạnh mẽ, Xù chưa từng nghĩ mình sẽ vướng vào tình yêu. Nhưng lời nói chỉ là lời nói.

***

Bà chấp nhận đắp mặt nạ. Vì đắp mặt nạ mới có cớ nói chuyện với Xù. Nó tìm mặt nạ mà mặt rầu rĩ. Không hứng khởi như mọi lần vừa tìm vừa nói loại nào công dụng nào. Bây giờ nó moi trong túi xách, có gì xài nấy. Nó bảo bà nằm xuống rồi nó đắp cho bà. Làn da già nua hấp thu loại đắp mặt nhìn thật lạ lùng. Cứ như gương mặt đó của ai chứ không phải là của bà. Hai người đắp mặt, nếu không nhìn toàn thể thì gương mặt bà với gương mặt Xù như nhau. Lòi hai con mắt, cái mũi thở và môi miệng.

Xù nói nó sợ phải đối diện với tất cả mọi người, những người có liên quan đến người nó yêu. Và cuộc tình này sẽ ê chề. Bà biết điều đó. Bà nhắm mắt. Bà thấy mình biến thành Xù, bà hóa thân vào Xù. Một giấc mơ kỳ lạ. Trong một phút chốc hai bà cháu cùng nắm tay nhau. Xù nằm im trong hơi thở của bà. Bà đứng lên và tìm gặp người đó. Anh ta ngơ ngác khi gặp Xù. Cả hai không nói gì. Bà trong dáng hình của Xù thinh lặng. Người đó sẽ không được làm tổn thương Xù nữa, không làm gì nhói lòng Xù nữa. Xù sẽ không đập cửa phòng mỗi đêm vì đau tim chịu đựng không được. Xù gạt bỏ nước mắt. Xù đứng lên bằng trái tim sắt đá của bà. Bà đã sống một mình bao nhiêu năm qua. Qua cả thời gian, qua cả chồng con, qua cả cháu chắt, qua tất cả thời gian, tình yêu. Xù bắt đầu tin vào những lời khuyên của người đời về một quy chuẩn đạo đức của việc lập gia đình. Xù đã biết sợ và đã lớn hơn rất nhiều.

Bà trong dòng máu của Xù. Một phút chốc đau đớn cao độ đã biến Xù tự thức tỉnh. Xù đã làm gì với cuộc đời mình, với tình yêu và tuổi trẻ của mình. Mới đây thôi, Xù còn định kéo lớp đắp mặt ra để soi kỹ những giọt nước mắt. Nhưng Xù cứ mang cái mặt nạ. Và ngồi nhìn bà. Bà ơi, tại làm sao mà bà có thể bình thản, tại vì sao bà có thể vì Xù mà đắp mặt. Xù nhận ra, có lẽ sự bình thản là lớp mặt nạ bà đã đắp lâu nhất cuộc đời mình. Một người bà không có biểu cảm về thế thái nhân tình, với chuyện tình nồng nhiệt, nhạt nhẽo của những đứa cháu. Đôi lúc Xù nghĩ bà đã thực sự vô cảm, bà thực sự cách biệt thế hệ, tuổi tác với mình.

Xong rồi bà ơi. Xù tháo mặt nạ ra cho bà. Một gương mặt đúng tuổi. Tươi mát hơn một chút. Bà không soi gương, nhìn Xù. Như thế này đã thật là ổn chưa. Làn da ấy. Xù rơm rớm. Rồi bà ạ. Thế bây giờ làm gì nữa. Không làm gì nữa bà ạ. Chắc phải nấu cơm ăn thôi. Ừ, nấu đi, ăn xong rồi lại đắp mặt nạ tiếp. Xù đưa tay lên tháo lớp mặt nạ xuống. Nó mừng, vì không có giọt nước mắt nào.

Nguyễn Đặng Thùy Trang