Tư tưởng nhà Phật có "xưa" hay không?

Thực ra tư tưởng nhà Phật có “xưa” không? Không bao giờ, thậm chí lời Phật dạy còn có chỗ đi trước rất xa sự tiến hóa. Bây giờ trào lưu xã hội hướng đến bảo vệ môi trường sống, chấn hưng văn hóa, trọng nhân văn…   Chẳng phải nghìn năm trước Phật đã dạy nhiều, rất nhiều và cụ thể qui định trong giới luật về sự cấm sát sinh – bảo vệ sự sống chung, môi trường chung? Con nhà Phật nếu tuân thủ tốt giới luật trong mọi sự, thân khẩu ý tu như Phật dạy, cuộc đời tu dưỡng và cống hiến cho chúng sinh, chẳng phải là công dân thời Thượng nhất hay sao? Tiến hóa gắn liền với thành tựu khoa học – kỹ thuật đã ngày càng chứng minh và soi sáng tốt hơn lời Phật dạy.

Một Việt Kiều ở Pháp quốc lâu năm, thành danh trong lĩnh vực thiên văn học – giáo sư Nguyễn Quang Riệu, đã có sự tự phát hiện lý thú: càng khám phá vũ trụ, dấn thân nghiên cứu bao nhiêu, lại càng gần với Phật bấy nhiêu. Các nhà khoa học, các danh nhân văn hóa trên thế giới đến với đạo Phật ngày càng nhiều. 

Nghìn năm nghìn năm nữa, sự tiến hóa càng cao thì lời Phật dạy càng được thế giới chú trọng ứng dụng, khoa học càng phát triển càng không hề đối chọi, mâu thuẫn theo kiểu “ai thắng ai” như nhiều người nhằm tưởng tai hại. 

Thực tế có rất nhiều nội dung Phật đã nói khoa học hơn cả khoa học, có điều với ngôn ngữ khác và cách tiếp cận khác. Tỉ như trong Kinh điển nói về lời giảng của Phật khi trên tay Người cầm ly nước trắng: “trong đây có rất nhiều vi trùng, uống sẽ có họa vì sát sanh”. Phật nói như thế trước hàng chục thể kỷ, trước khi loài người có kính hiển vi, phân tích được hình ảnh nước và phát hiện cấu trúc của phân tử nước gồm hidro và oxy (H2O), cũng như các vi khuẩn tồn tại trong ấy không nhìn thấy bằng mắt thường. Phật nói vậy không phải là phát biểu khoa học trước khoa học hay sao? Trong Kinh điển nhà Phật có rất nhiều thí dụ như vậy.

 

Trái lại, thái độ “thủ cựu bài tân” cũng tai hại không kém. Cuộc sống, thế giới luôn luôn vận động, biến thiên, không đứng yên. Chính Phật cũng nói rõ về đều này, thế giới chuyển động trong từng sát na, chúng ta tin và theo Phật về nguyên tắc, khác với các tôn giáo khác, khi chúng ta tin Phật, tu theo lời Phật dạy không đồng nghĩa với việc bài bác khoa học – kỹ thuật, đối kháng với văn hóa và các trào lưu xã hội.
 

Tiến bộ xã hội, thành tựu khoa học – kỹ thuật và mọi cái mới là sự thêm vào chứ không phải bớt đi đối với con nhà Phật, dưới góc nhìn của Phật, tất cả là phương tiện như ngón tay chỉ mặt trăng, giúp ta thấy mặt trăng rõ hơn, nhanh hơn. 

Công Nguyễn (Phatgiao.org.vn)