Khái lược Đại học Phật giáo Shan State, Myanmar

Bối cảnh lịch sử

Tăng đoàn Phật giáo là một trong những người thành lập các trường Đại học đầu tiên trên thế giới. Nalanda là trường Đại học đầu tiên của Phật giáo, ra đời trước Oxford rất lâu. Là trường đầu tiên được thành lập trên thế giới, sử dụng tiếng Anh và là trường thứ ba ở phương Tây. Trước Đại học Nalanda đã tồn tại bốn trường Đại học Phật giáo lớn khác: Đại học Phật giáo Wickramashila (hiện nay là Đại học Quốc gia Wickramashila, Giriulla, Negombo-Kurunegala Rd, Giriulla, Sri Lanka), Đại học Phật giáo Somapura (hiện tại ở Bangladesh và là di sản thế giới), Đại học Phật giáo Odantapuri (còn được gọi là Odantapura hay Uddandapura, hiện nay thuộc tiểu bang Bihar, miền bắc Ấn Độ) và Đại học Phật giáo Jaggadala (hiện nay ở miền bắc Bangladesh). Những trường đại học Phật giáo này có mối quan hệ chặt chẽ với nhau; đạt đến đỉnh cao dưới triều đại Pala (từ thế kỷ 8-12 sau Tây lịch). 

Các trường Đại học Phật giáo này chịu trách nhiệm việc truyền bá chính pháp Phật đà ở các quốc gia Indonesia, Trung Quốc và Tây Tạng. Có hơn 10.000 sinh viên; tỷ lệ sinh viên - giáo viên là 5:1, hoặc 2.000 giảng viên giảng dạy cho 10.000 sinh viên tại Đại học Phật giáo Nalanda, một tỷ lệ tốt hơn nhiều so với một trong những trường Đại học hàng đầu trên thế giới ngày nay (1 giáo viên phụ trách giảng dạy cho 8 sinh viên). Nhưng phần lớn do hoàn cảnh bên ngoài nên những trường Đại học này biến mất ở Ấn Độ.

Ngoài Ấn Độ, trong vòng 150 năm, chư tôn tịnh đức tăng già Phật giáo ở các quốc gia khác nhau đã bắt đầu thành lập các trường Đại học Phật giáo và hầu hết các trường Đại học Phật giáo hiện nay được lấy cảm hứng chủ yếu từ các lễ kỷ niệm Phật lịch 2500 “Buddha Jayanti” (1954-1956), báo hiệu một sự hồi sinh của Phật giáo và giáo dục Đại học Phật giáo, đặc biệt là trong các quốc gia Phật giáo Nguyên thủy (Theravada).

Từ giữa thế kỷ 20, các trường Đại học và Cao đẳng Phật giáo được tìm thấy ở các quốc gia Phật giáo Lào (từ năm 1953), Myanmar (từ năm 1954), Sri Lanka (từ năm 1958), Campuchia (từ năm 1959), Thái Lan (từ cuối những năm 195. Mặc dù Đại học Phật giáo Mahamakut và Đại học Phật giáo Mahachulalongkorn vào năm 1887 và 1890, cho đến năm 1950, họ đã cố gắng điều hành chúng như một trường Đại học thích hợp), Hàn Quốc (từ năm 1953), Nhật Bản (từ năm 1949), Ấn Độ (các trường Đại học Phật giáo Tây Tạng (từ năm 1967 và Nava Nalanda Maha Vihara từ năm 1956), Viện Đại học Vạn Hạnh, viện Đại học tư thục ở Sài Gòn do Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất thành lập vào năm 1964 dưới chính thể Việt Nam Cộng hòa. Đây là viện Đại học tư thục Phật giáo đầu tiên ở Việt Nam. Đã có một số trường bị trở ngại trong những thập niên 1960 của thế kỷ 20.

Tuy nhiên, một thế hệ mới tại các trường Đại học Phật giáo đã tồn tại ở nhiều quốc gia từ thập niên 1980 của thế kỷ 20 và nhiều trường Đại học Phật giáo nhấn mạnh việc giảng dạy bằng tiếng Anh. Tiêu biểu như các trường Đại học Phật giáo khắp các quốc gia trên thế giới: 

Buddhist & Pali University of Sri Lanka (BPU) (1985) ở Colombo chuyên đào tạo về chuyên ngành Phật học và Pali với các chương trình BA, MA, MPhil, PhD, Sangha College (Ongtue), Vientiane, Lào (1986), University of the West in California, USA (Taiwanese: 1991); in Myanmar, State Pariyatti Sasana University (Yangon & Mandalay:1986), Buddhist University (Mandalay: 1994), International Theravada Buddhist Missionary University (Yangon: 1999), Sitagu International Buddhist Academy (Sagaing: 1999), Zanabazar Buddhist University (Mongolia: re-est. 1990s), Buddhist College in Konchangone (2000s); in Cambodia, Sihamuni Raja Buddhist University (2006); in Korea, Jong-ang Buddhist Sangha University (1989/ 1996), Wonkwang University (2000/1), Guemkang University (Chungnam: 2003); in Taiwan, Xiang Guang Buddhist College in Taiwan (for nuns:1980), Chung-Hwa Institute of Buddhist Studies (Taiwan:1985), Hua Fan University (1990), Nan Hua University (Taiwan: 1999), Dharma Drum Sangha University (2002), Fo Guang University (2000); in Singapore ,Buddhist and Pali College of Singapore (1994), Buddhist College of Singapore (2005); in Malaysia, International Buddhist College (main campus in Hatyai, Thailand: 2000); in Indonesia, Nalanda Buddhist College (Jakarta: 1977), Smaratungga Buddhist College (East Java: 1986), Kertarajasa College (Malang: 2000), Jinarakkhita College (2000), Bodhi Dharma Buddhist College (Medan: 2000), Maha Prajna Buddhist College (Jakarta: 2000), Siriwijaya Buddhist College (2000) and Syailendra Buddhist College (2000); in Hungary, The Dharma Gate Buddhist College (A Tan Kapuja Buddhista Foiskola, Budapest: 1991); France, a virtual Buddhist learning institution called European Buddhist University (1995); in Austria, a virtual Buddhist college (2006); in England, Dharmapala College (Birmingham: 2000); in Russia, Buddhist university of Republic of Buryatia (2005); in Japan, The International College of Postgraduate Buddhist Studies (2002). 

Nhật Bản hiện nay có khoảng 50 trường Đại học Phật giáo. Trung Quốc có khoảng 50 trường Phật học gồm Cao đẳng và Đại học Phật giáo. Việt Nam có khoảng 30 trường Trung cấp Phật học, 06 cơ sở đào tạo Cao đẳng Phật học và cấp Đại học được đào tạo tại các Học viện Phật giáo: miền Bắc Học viện Phật giáo Việt Nam, Hà Nội, miền Trung Học viện Phật giáo Việt Nam, thành phố Huế, miền Nam Học viện Phật giáo Việt Nam, thành phố Hồ Chí Minh, miền Tây Nam bộ Học viện Phật giáo Nam tông Khmer, thành phố Cần Thơ.

Đại học Phật giáo Bang Shan (SSBU) và nguồn gốc

Đại học Phật giáo Shan Atate (Shan State Buddhist University-SSBU) được thành lập vào năm 2014, do Thượng tọa Tiến sĩ Khammai Dahammasami (DPil. Oxford) sáng lập, là trường Đại học Phật giáo đầu tiên được thành lập tại bang Sghan, Myanmar. Trường nằm ở vị trí xung quanh đồi xanh thanh bình, chỉ mất khoảng 10 phút xe ô tô đi từ trung tâm thành phố Taunggyi, thủ của bang Shan.

Hiện nay, SSBU cung cấp chương trình Thạc sĩ và chương trình Tiến sĩ. Trong các chương trình cấp bằng độc đáo của SSBU, sinh viên có thể khai thác truyền thống phong phú về sự xuất sắc trong nghiên cứu văn học, triết học, tâm lý học, các học thuyết và tìm hiểu cách thức mà Phật giáo thông báo và được thế giới đương đại thông báo.

Chương trình MA của SSBU cung cấp một loạt các khóa học, bao gồm Pali, Tam tạng kinh (Tipitaka - སྡེ་སྣོད་གསུམ་), Thiền, Triết học Phật giáo và Phật giáo ở Myanmar. Các giảng viên sẽ là Giáo sư MA của SSBU bao gồm Thượng tọa Tiến sĩ Dahammasami (Oxford Sayadaw) (Dhammacariya, MA và MPhil. Kelaniya, (DPil. Oxford); Ven. Tiến sĩ Senhurng Narinda (MA Kelaniya, Tiến sĩ Peradeniya); Giáo sư Peter Koret (Tiến sĩ Đại học SOAS Luân Đôn), chuyên gia về văn học và văn hóa Lào; Tiến sĩ Susan Conway (BA Tây Surrey College, Ma Goldsmith's College, Tiến sĩ Brighton), một nghiên cứu liên kết tại SOAS và một chuyên gia về văn hóa Shan; Tiến sĩ Aleix Ruiz Falqués (BA Barcelona, Đại học MA Pune, Tiến sĩ Campridge), một học giả Pali; Tiến sĩ Pyi Phyo Kyaw (BA Oxford, MA SOAS, Tiến sĩ King's College, London), một nghiên cứu sinh sau Tiến sĩ về Phật học tại trường King's College; Tiến sĩ Anuja Ajotikar (MPhil. Đại học Pune, Tiến sĩ ITT Bombay), một nhà nghiên cứu sau Tiến sĩ tại Thư viện Phạn ngữ; và Tiến sĩ David Wharton (Tiến sĩ Đại học Passau), một chuyên gia về ngôn ngữ học, chính tả và văn hóa bản thảo Phật giáo của nhóm dân tộc Tai Nuea. Nhiều học giả, giáo sư sẽ tham gia.

Kể từ năm 2015, SSBU đã đào tạo các giáo viên của chương trình MA thuộc trường SSBU. Các hội thảo đào tạo cho giáo viên của SSBU tập trung một loạt cách dạy ở cấp độ sau đại học và cách trở thành các học giả nghiên cứu tích cực, tất cả đều là những khía cạnh quan trọng của thực hành học tập tốt. SSBU tin tưởng rằng việc đạt kết quả xuất sắc trong học tập bắt nguồn từ việc đào tạo và nỗ lực học tập liên tục. Vì vậy, SSBU cung cấp đào tạo học tập tại chỗ cho đội ngũ giảng viên của SSBU để đảm bảo giáo viên của SSBU đạt tiêu chuẩn cao nhất.

Là một phần trong cam kết của SSBU về việc đạt thành tích xuất sắc trong học tập, thư viện là phần quan trọng của SSBU, hỗ trợ các hoạt động giảng dạy, học tập và nghiên cứu tại trường đại học. 

Thư viện SSBU hiện có hơn 10.000 cuốn sách học thuật được thu thập từ Châu Âu, Châu Mỹ và Châu Á, bao gồm các lĩnh vực nghiên cứu học tập phong phú đa dạng. Trong tương lai, hy vọng thư viện SSBU trở thành một thư viện Phật giáo xuất sắc với số lượng và chất lượng sách bằng nhiều ngôn ngữ khác nhau.

Thượng tọa Tiến sĩ Khammai Dhammasami, nguyên Tổng thư ký Ủy ban Tổ chức quốc tế Đại lễ Vesak LHQ, trụ trì chùa Phật giáo tại Oxford, Vương quốc Anh, Trung tâm Nghiên cứu Phật học Oxford, Đại học Oxford, UK, Tổng thư ký, Hiệp hội Đại học Phật giáo Thượng toạ bộ, Tổng thư ký, Hiệp hội Đại học Phật giáo thế giới Oxford Buddha Vihara... Chính phủ Myanmar đã trao hai danh hiệu tôn giáo, Maha-saddammjotika-dhaja (2009) và Aggamaha-saddammjotika-dhaja (2012) cho công việc của ngài trong việc thúc đẩy các trường Đại học Phật giáo trên toàn thế giới và giảng dạy thiền định ở châu Âu và châu Á. Đại học Mahachulalongkron (MCU), Vương quốc Thái Lan cũng đã trao cho ngài bằng Tiến sĩ danh dự (2011) vì nỗ lực phục vụ cho Phật giáo thế giới và giáo dục tại đại học Phật giáo.

Vân Tuyền (Nguồn: Shan State Buddhist University)