Nhà sư, lương y nổi tiếng Tây Tạng qua đời

Đặc biệt, thầy Yeshi Dhonden đã có 20 năm chăm sóc sức khỏe cho Đức Dalai Lama.

Thầy Yeshi Dhonden và Đức Dalai Lama

Một thành viên gia đình cho trang tin trực tuyến The Tibet Sun hay, thầy Yeshi Dhonden đã không khỏe vì khó thở hồi đầu tuần và được người nhà tận tình chăm sóc, theo dõi. Ngoài thở khó, thầy không có bệnh tật nào cả. Thầy đã viên tịch tại nhà, bên cạnh người thân của mình một ngày sau đó.

Thầy Yeshi Dhonden sinh năm 1927 trong một gia đình nghèo ở làng Namro, quận Lhoga, Tây Tạng. Thầy bước vào đời sống tu sĩ khi lên 6 và năm 11 tuổi, thầy học tại Lhasa Men Tsee Khang cùng với nhiều vị thầy khác; trong đó có người chú mình là bác sĩ và thầy Khenrab Norbu. Thầy Dhonden thi tốt nghiệp với thành tích cao nhất khi 20 tuổi.

Năm 1959, thầy Dhonden tháp tùng ngài Dalai Lama khi Trung Quốc đến Tây Tạng. Tại Ấn Độ, thầy thành lập Viện Y dược và Khoa học thiên thể (Men-Tsee Khang) ở Dharamsala.

Từ năm 1961 - 1980, thầy là người chăm sóc sức khỏe riêng cho Đức Dalai Lama và đảm đương vai trò giám đốc và hiệu trưởng của viện cho đến năm 1979.

Thầy tiếp tục hành nghề y, lập một phòng khám nhỏ ở Dharamsala vào năm 1969 cho đến khi nghỉ hưu vào đầu năm nay.

Năm 2018, thầy Yeshi Dhonden được Tổng thống Ấn Độ Ram Nath Kovind trao Giải thưởng Padma Shri - giải thưởng danh giá thứ 4 dành cho công dân của nước này bởi những đóng góp to lớn của thầy trong lĩnh vực y học, đặc biệt là nền y học cổ truyền của Ấn Độ.

Thầy là người di dân Tây Tạng thứ hai được trao giải thưởng danh giá này ngoài ngài Geshe Ngawang Samten - nhà giáo dục học, nhà Tây Tạng học kiêm hiệu phó Trung tâm Đại học về Tây Tạng học, người được nhận huy chương vì đóng góp cho giáo dục năm 2009.

Trong y học Tây Tạng, Sowa-Rigpa là phương thức y học cổ truyền, sử dụng các phương pháp tổng hợp để chẩn đoán bệnh, tích hợp các kỹ thuật như phân tích mạch trạng, nước tiểu; điều trị bệnh bằng ứng dụng điều chỉnh hành vi và chế độ ăn; sử dụng các nguồn dược liệu tự nhiên (như thảo dược, khoáng chất thiên nhiên) và các liệu pháp vật lý như châm cứu, giác hơi, cứu ngải, trích máu. Song song đó, y học cổ truyền Tây Tạng còn nhấn mạnh sự thực hành tâm linh Phật giáo như thiền tập và cầu nguyện.

Chân dung thầy Yeshi Dhonden

Trong y nghiệp của mình, thầy Dhonden dựa vào giác quan để định bệnh, xác định tình trạng các nội quan của người bệnh. “Tôi không sử dụng đến tia X. Tôi tin vào bản thân mình. Tôi chỉ bắt mạch và phân tích nước tiểu” - thầy từng chia sẻ trên France 24.

Được biết đến là một trong những lương y nổi bật của thế giới về y học cổ truyền Tây Tạng, thầy Yeshi Dhonden đã điều trị thành công cho rất nhiều người với đa dạng các mặt bệnh từ phòng khám của mình ở Dharamshala.

Trong những năm qua, ngoài phương diện người thầy thuốc dân tộc, thầy còn được đánh giá cao về trị liệu ung thư.

Trần Trọng Hiếu