Điều gì sẽ xảy ra khi rừng Amazon biến mất?

Rừng mưa nhiệt đới Amazon trải dài qua các phần của nhiều quốc gia như Bolivia, Columbia, Ecuador, Guiana, Guyana, Peru, Surinam và Venezuela nhưng 60% diện tích rừng trải rộng trên lãnh thổ Brazil bị mất mát từ nạn phá rừng trong mấy thập kỷ qua. 

Rừng Amazon chứa 10% các chủng loài thực vật và động vật còn tồn tại trên trái đất. Có khoảng 30 triệu người gọi nơi đây là nhà với 2,7 triệu người là người thiểu số bản địa. Rừng trữ 100 tỉ tấn carbon, theo Tổ chức Đời sống hoang dã Thế giới, có chức năng lọc carbon dioxide trong không khí chúng ta hít thở và kiểm soát khí hậu thông qua thoát - bốc hơi nước. 

Amazon - khu rừng mưa “quyền lực nhất thế giới” đang bị “suy yếu” đến mức báo động

Nếu rừng Amazon biến mất, con người và hành tinh sẽ đối diện với nhiều thiệt hại lớn: 

1 - Lượng mưa mất ổn định

Một nghiên cứu phát hành trên tạp chí Nature năm 2012 cho thấy, Amazon chịu trách nhiệm phân bố mưa đến khu vực xung quanh và “mất rừng có thể làm giảm lượng mưa trên diện rộng dù cho lượng mưa có tăng lên ngay tại khu vực có sự mất rừng”, theo báo cáo của Scientific American.

Ngoài ra, mất rừng có thể làm giảm đáng kể lượng mưa tại các khu vực không có rừng ở phía nam Brazil - nơi canh tác nông nghiệp giàu có cũng như Paraguay và Uruguay.

2 - Hạn hán nhiều hơn

Ít mưa dẫn đến thiếu nước uống và hạn hán gần đây ở Sao Paulo được cho là “sự giận dữ” của Amazon do phá rừng. Mưa ít cũng có nghĩa là giảm nước cho nông nghiệp. Lượng mưa của rừng Amazon cung cấp nước cho nông dân trồng đậu nành và chủ các trang trại bò - những người đang đốt phá rừng, theo National Geographic.

Các trận hạn hán sẽ tệ hại hơn khi cây rừng bị đốn hạ, đe dọa nguồn cung thực phẩm và nước uống.

3 - Khí nhà kính tăng lên

National Geographic khẳng định, đốn hạ cây rừng Amazon sẽ dẫn đến gia tăng lượng khí nhà kính, làm cho trái đất nóng dần lên. 

Nhà nghiên cứu rừng mưa nhiệt đới Adriane Esquivel-Muelbert cho biết nếu rừng Amazon bị tổn hại, lượng khí carbon dioxide sẽ tăng lên rất cao và tất cả mọi người phải gánh chịu hậu quả này: chất lượng không khí ngày càng kém, nhiệt độ toàn cầu tăng cao.

4 - Lũ lụt nhiều hơn

Lượng mưa rừng Amazon đã giảm 25% ở một số vùng và khi mưa trở lại sẽ gây ra ngập úng. 

Không chỉ lượng mưa mà khí hậu của cả vùng cũng sẽ thay đổi một cách khó kiểm soát và hậu quả càng khôn lường hơn khi rừng Amazon biến mất.

5 - Mất đa dạng sinh học

Rừng Amazon là nhà của nhiều chủng loài động vật, côn trùng, thực vật, nấm đang còn tồn tại trên quả đất; trung bình mỗi ngày có một chủng loài mới được phát hiện tại đây.

Vào năm 2012, tờ The Guardian đã gióng lên cảnh báo về các loài bị đe dọa và đang trong tình trạng nguy hiểm do tỉ lệ sinh đẻ giảm mạnh và sự cạnh tranh thức ăn ngày một gay go hơn. 

Phá hủy rừng Amazon đồng nghĩa với mất đi sự đa dạng sinh học, đồng thời ảnh hưởng đến toàn bộ hệ sinh thái. Thực tế, một số loài động vật có thể bị tuyệt chủng chỉ trong mấy mươi năm tới đây.

6 - Làm giảm khả năng điều trị y học

Vì sao con người phải lo lắng trước sự mất đi hay tuyệt chủng của các loài? -Vì chúng đóng góp cho y học điều trị ung thư, theo National Geographic. 

Quỹ Rừng mưa nhiệt đới đã ghi rõ trên website của mình rằng: gần 90% bệnh tật của con người có thể trị khỏi từ các thuốc có nguồn gốc từ rừng và tự nhiên như nọc rắn, các loại nấm, cây bụi,... đều có nguồn gốc từ rừng Amazon. 

Và chúng ta không biết chắc chắn sự mất mát này sẽ ảnh hưởng thế nào đến việc điều trị bệnh cho con người.

7 - Các trận cháy rừng lớn và kéo dài hơn

Mất cây rừng Amazon dẫn đến mất đi lượng mưa và tăng sự khô hạn, dễ dàng dẫn đến cháy rừng. Các trận cháy sẽ lớn hơn trước giờ và cần thời gian dài hơn để dập tắt. 

Các trận cháy rừng cũng sẽ phóng thải nhiều carbon hơn vào khí quyển, làm xấu hơn điều kiện khí hậu bất lợi như làm cho khí hậu ngày càng nóng hơn.

8 - Nhiều người nghèo đói hơn

Rừng Amazon không chỉ là nơi sinh sống của các loài động, thực vật mà còn là nhà của nhiều người có sinh kế phụ thuộc vào rừng. 

Tất cả các rừng mưa nhiệt đới trên thế giới đều mang lại sự đảm bảo thực phẩm, năng lượng, thu nhập và cây thuốc cho hàng triệu người - theo The Guardian.

Và khi diện tích rừng giảm đi, số người phụ thuộc rừng sẽ nghèo thêm. Không có rừng, họ di dân vào các thành phố lớn hay các quốc gia giàu có hơn để tìm việc làm. Sự mất mát này cũng tương tự như sự mất đi đường bờ biển trên toàn cầu do ô nhiễm.

Trần Trọng Hiếu
(theo Reader’s Digest)