Thế hệ Millennials, công nghệ và Phật giáo hiện đại

Nền văn minh của con người luôn luôn phát triển, cùng với sự phát triển tư duy của con người. Từ 600.000 năm trước, khả năng kiểm soát đám cháy trong môi trường tự nhiên đã trở thành bước ngoặt của nền văn minh nhân loại, con người từ vị trí con mồi nay đã trở thành những người săn mồi cao nhất trong chuỗi thức ăn. Từ thời điểm đó, con người dần săn bắt và hái lượm, sáng tạo nhiều phương pháp xây dựng làng mạc, thành phố và cuối cùng trở thành những người sáng tạo ra nhiều phương pháp giúp cuộc sống của họ dễ dàng hơn. Phương pháp cải tiến cho cuộc sống con người gọi là công nghệ.

Thời gian trôi qua, công nghệ phát triển đã đưa con người đến thời kỳ đồ sắt vào năm 1200 trước kỷ nguyên Tây lịch, khi con người sử dụng đao, kiếm, giáo, mác để chinh phục thế giới. Sau đó đã tạo ra một cuộc chạy đua vũ trang, do vậy, việc phát triển công nghệ cũng ngày càng nhanh chóng. Cuối cùng, sự phát triển công nghệ đã đưa con người đến cuộc cách mạng công nghiệp vào năm 1760, bắt đầu từ Vương quốc Anh.

Một trong những người nổi tiếng Hoa Kỳ, một chính trị gia, nhà khoa học, nhà văn, thợ in, triết gia, nhà phát minh, nhà hoạt động xã hội, nhà ngoại giao hàng đầu, ông Benjamin Franklin (1706-1790), là gương mặt tiêu biểu trong lịch sử vật lý vì những phát minh và những lý thuyết về điện, như các khám phá về hiện tượng sấm sét. Sau đó được phát triển thành công bởi ông Luigi Galvani (1737-1798) – nhà vật lý học và nhà y học người Ý, Bá tước Alessandro Giuseppe Antonio Anastasio Volta (1745-1827); nhà vật lý người Ý, ông André-Marie Ampère (1775-1836); nhà vật lý người Pháp, một trong những nhà phát minh ra điện từ trường, ông Michael Faraday (1791-1867); nhà hóa học và vật lý người Anh, đã đóng góp cho lĩnh vực Điện từ học và Điện hóa học, ông Georg Simon Ohm (1789-1854), nhà vật lý người Đức và ông Heinrich Hertz (1857-1894), nhà vật lý người Đức, người làm sáng tỏ và mở rộng lý thuyết điện từ của ánh sáng đã được nghiên cứu bởi James Clerk Maxwell. Ông là người đầu tiên chứng minh về sự tồn tại của sóng điện từ bằng cách chế tạo một thiết bị để phát và thu sóng vô tuyến VHF hay UHF.

Việc khám phá ra điện đã tạo ra hàng triệu cơ hội mới cho ông Alexander Graham Bell (1847-1922), nhà phát minh, nhà khoa học, nhà cải cách người Scotland; ông Thomas Alva Edison (1847-1931), nhà phát minh và thương nhân đã phát triển rất nhiều thiết bị có ảnh hưởng lớn đến cuộc sống trong thế kỷ 20 và ông Nikolas Tesla (1856-1943), nhà phát minh, nhà vật lý, kỹ sư cơ khí và kỹ sư điện người Mỹ gốc Serb. Họ đều là những người cống hiến trong công cuộc cách mạng hóa công nghiệp.

Ngày xưa, nếu người lính La Mã sử dụng chim bồ câu đưa thư giữa các thành phố và binh sĩ Mông Cổ sử dụng ngựa để đưa thư thì ngày nay chúng ta chỉ cần sử dụng điện tín, điện thoại, tivi và radio để truyền tải và nhận tin nhắn từ người khác ở những nơi xa nhất... Sự tồn tại và phát triển của công nghệ thông tin truyền thông đã khiến cuộc sống con người trở nên dễ dàng hơn.

Trong thập niên 1930 của thế kỷ 20, máy tính lần đầu tiên được tạo ra và vào thập niên 1970, các máy tính thương mại bắt đầu được sử dụng rộng rãi vì lợi ích của con người. Vì cuộc cách mạng kỹ thuật số mà lối sống của mọi người bắt đầu phụ thuộc vào máy tính. 

Không những vậy, sự phát triển công nghệ cũng khiến thay đổi tâm lý và tính cách của con người. Tổ tiên, ông bà và cha mẹ của chúng ta được sinh ra và lớn lên trong thời đại khi họ vẫn sử dụng thư để gửi tin nhắn, đi đến thư viện để tìm hiểu kiến thức và gặp gỡ những người khác để xây dựng các mối quan hệ. Họ ý thức được rằng bản thân phải dựa vào khả năng, quyết tâm và tự mình phấn đấu để tiến lên. Trong khi hầu hết chúng ta sinh ra và lớn lên trong thời đại mà chỉ cần gõ và bấm bàn phím để gửi e-mail, điền các từ khóa trên Google để tìm kiếm kiến thức và trò chuyện trên WhatsApp, LINE, Facebook và Instagram để gây dựng các mối quan hệ. Chúng ta quen với việc sống “mềm”, để chúng ta vô tình trở nên tự mãn và quá phụ thuộc vào công nghệ.

Nói đến Thế hệ Y (những người sinh năm 1981-1996), những từ thường được dùng là: tự tin, giỏi công nghệ. Mỗi thế hệ thường được chia theo từng "block thời gian" khoảng 15 năm và mỗi thế hệ lại được tóm gọn thành một số đặc điểm tính cách nhất định. Và bây giờ, chúng ta đang đứng ở một thời điểm vô cùng quan trọng trong quá trình chuyển giao tới thế hệ Z. Đây là thời điểm chúng ta bắt đầu nhìn ra những đặc điểm nổi bật của người trẻ thế hệ này và có sự so sánh tới chính bản thân mình.

Millennials, thế hệ Y và Z được sử dụng để giữ các tiện ích. Không có cuộc sống mà không cần trò chuyện trên WhatsApp, trò chuyện trên LINE, đăng trên Facebook và đăng ảnh trên Instagram. Không có công nghệ, chúng ta cảm thấy như ngày tận thế. Đó là phần lớn chúng ta, những người được sinh ra giữa những thập niên 1980-2000.

Nguồn: https://twitter.com/aarptn/status/719636777213026309

Sự gắn bó và phụ thuộc vào tiện ích này cũng khiến nảy sinh cuộc sống tiêu cực như “hư hỏng” và “yếu” đối với những thanh thiếu niên và thế hệ cao cấp hơn thế hệ X (những người sinh năm 1961-1981). Nhận thức của họ khá thấp bởi thế hệ xưa chưa bao giờ trải qua sự phát triển công nghệ nhanh như chúng ta ngày nay, trong khi chúng ta từ khi sinh ra đã tiếp xúc và sử dụng nhiều loại tiện ích khác nhau.

Chính sự khác biệt này tạo ra khoảng cách giữa các thế hệ và nếu nó không được quản lý đúng cách sẽ tạo ra xung đột trong gia đình và xã hội.

Sự khác biệt đó là tự nhiên. Thay đổi là điều tất yếu. Đức Phật nói trong kinh Đại Bát Niết Bàn (Mahàparinibbàna sutta): "Tất cả mọi thứ đều vô thường" (Vaya dhammā sankhāra). Mọi thứ được thay đổi có điều kiện. Tương tự như vậy, thay đổi hành vi là kết quả của sự phát triển công nghệ. Không cần phải cố gắng “chuẩn hóa lại” các thiên niên kỷ để chúng có thể trở thành một thế hệ cao cấp hơn. Bằng cách chấp nhận thực tế đó, mọi thứ sẽ yên bình.

Là thanh niên phật tử, dù chúng ta ở đâu cũng có thể trở thành nơi tốt đẹp, nếu chúng ta bắt đầu sử dụng các tiện ích theo những cách tích cực, để sự tồn tại của các tiện ích có thể giúp chúng ta hiểu và thực hành giáo pháp, để chúng ta luôn được an lạc hạnh phúc bên trong và bên ngoài trong cuộc đời này. Đồng thời khi chúng ta sử dụng các tiện ích một cách tích cực, sự gắn bó của chúng ta với các tiện ích sẽ giảm đi, vì trọng tâm sử dụng lúc này không phải là niềm vui và sự sung sướng cá nhân, mà là niềm hạnh phúc của những người khác mà chúng ta trợ giúp thông qua các tiện ích.

Nỗi đau phát sinh do tham lam (lobha). Khi giảm sự tham lam, có thể giảm sự gắn bó với công nghệ. Là thanh niên phật tử, đây là những điều tích cực, tiện ích khi sử dụng công nghệ:

- Viết và chia sẻ trạng thái động lực và suy niệm.

- Tạo và chia sẻ video thể hiện hành vi đạo đức.

- Biên dịch và chia sẻ các bài viết có thể mở mang kiến thức.

- Tạo và quản lý các nhóm trò chuyện trên WhatsApp hoặc LINE cho các hoạt động dịch vụ xã hội và tìm kiếm tình yêu.

- Mở một doanh nghiệp tư nhân ở Tokopedia hoặc OLX dưới dạng một cổ phiếu để chúng tôi có thể độc lập, cung cấp và không gây rắc rối cho phụ huynh và những người khác.

Trong suốt hơn 25 thế kỷ qua, giáo pháp của đức Phật vẫn luôn hiện hữu giữa cõi đời, vẫn luôn soi sáng và thức tỉnh nhân loại. Đây là niềm giáo lý thậm thâm vi diệu rất sống động và hữu ích. Cho dù thời gian cứ trôi qua, không gian vẫn luôn thay đổi nhưng những lời dạy của Ngài vẫn còn tồn tại, chân lý của Ngài vẫn luôn soi sáng và có giá trị trong mọi thời đại. Như thế tất nhiên Phật giáo phải tiềm tàng những chân lý vượt cả thời gian và không gian, phù hợp với mọi căn cơ của chúng sinh và đáp ứng được những nhu cầu thiết thực của mọi người trong mọi thời đại.

Sau khi thành đạo vô thượng bồ đề, Ngài chuyển pháp luân đầu tiên, Ngài bắt đầu độ 5 anh em Kiều Trần Như với bài kinh nổi tiếng đầu tiên đó là: Kinh Chuyển Pháp Luân với nội dung là Tứ Diệu Đế hay Tứ Thánh Đế (gọi tắt là Tứ Đế). 

Ngài sử dụng phương cách học Kinesthetic (Cảm xúc vận động) để soi sáng Tỳ kheo đần độn Chu Lợi Bàn Đặt (Cūlapanthaka). Đức Phật cho ông một tấm vải trắng và nói:

- Này Chu lợi Bàn đặc, ông hãy ngồi tại đây, mặt hướng về phía đông, dùng khăn này để lau thân thể và niệm: “Tẩy sạch bụi bẩn, tẩy sạch bụi bẩn, tẩy sạch bụi bẩn!”

Ảnh minh họa (Nguồn: Internet)

Rồi đức Phật hướng dẫn tăng chúng đến nhà y sĩ Kỳ bạt để thọ thực và ngồi xuống chỗ đã dành sẵn.

Về phần Chu lợi Bàn đặc, ông vâng lời đức Thế Tôn, dùng khăn trắng đó vừa lau thân thể vừa niệm thầm: “Tẩy sạch bụi bẩn, tẩy sạch bụi bẩn, tẩy sạch bụi bẩn!”. Chiếc khăn ban đầu trắng sạch, bây giờ nhớp nhúa do mồ hôi và bụi bặm. Từ đó ông nhận ra, vì thân này mà khăn đã mất hết sự sạch sẽ tinh khiết ban đầu và trở thành nhiễm ô cáu bẩn, nên thốt lên: “Các hành quả thật vô thường!”. Ngay khi ấy, ông khai mở tuệ sinh diệt. 

Tương tự như vậy, chúng ta có thể truyền bá giáo pháp qua các tiện ích mà chúng ta đã nắm giữ và phương pháp phù hợp với mọi người. Phát triển công nghệ nên tránh hoặc phản đối bởi phật tử, cần được giải quyết với thái độ khôn ngoan cho sự tiến bộ trong sự nghiệp hoằng dương chính pháp Phật đà. 

Hiện nay trong các Dhammasala (nhà nghỉ của khách hành hương), nhiều cơ sở tự viện Phật giáo tại các đô thị và nông thông lớn đã có sẵn các phương tiện tiện ích nghe nhìn rộng rãi như infocus và loa. Sử dụng trong việc chia sẻ Phật pháp, để mọi người tập trung và dễ hiểu hơn.

Ngoài ra, âm nhạc Phật giáo có thể giúp liên tưởng đến các biểu tượng Phật giáo (Tiratana), Tam bảo (Phật – Pháp - Tăng), giúp chúng ta suy nghĩ về ý nghĩa của cuộc sống hoặc thanh tịnh hóa tam nghiệp (ý nghĩ, lời nói và hành động). Sử dụng âm nhạc giúp mọi người cảm thấy an lạc hạnh phúc khi tiếp nhận và thực hành Giáo pháp. Chúng ta cũng có thể thảo luận về Giáo pháp hai chiều (dhammasakaca) giữa người nghe và người diễn thuyết, giữa vị Pháp sư và người nghe pháp. Sử dụng âm nhạc trong việc chia sẻ giáo pháp giúp mọi người hấp thu nhiều kiến thức hơn.

Điều quan trọng nhất là chúng ta có thể truyền bá giáo pháp qua các phương tiện tiện ích trên trái đất. Thế giới đã trở thành một ngôi nhà chung và bất cứ điều gì tích cực chúng ta đăng trên Internet sẽ mang lại hạnh phúc cho nhiều người.

Indonesia, ngày 08/08/2018

Tác giả: Cư sĩ Ananta Kandaka

Vân Tuyền (Nguồn: The Hikmahbudhi)