Trải nghiệm ở Chư Đăng Ya

Huyền thoại một loài hoa

Vào mùa này, vùng đất Tây Nguyên đang ngập tràn trong sắc vàng của hoa dã quỳ, còn người dân bận rộn với mùa thu hoạch cà-phê chín đỏ rực rỡ. Có thể nói, hoa dã quỳ là loài hoa đặc trưng của vùng cao nguyên, nơi có những cụm mây trắng lãng đãng bay khắp núi đồi mỗi sớm.

Và trong không gian lạnh buốt, tê cóng cả chân tay của Chư Đăng Ya, huyện Chư Pah (Gia Lai), chúng tôi như được sưởi ấm bởi mênh mông sắc vàng của hoa.

Dã quỳ, loài hoa mộc mạc với sắc vàng quyến rũ ở Tây Nguyên

Dọc hai bên những con đường đất đỏ, dốc chênh vênh, mùa này được phủ kín bằng những vạt hoa vàng rực, sắc màu có thể mê hoặc bất cứ ai ghé thăm.

Khi màn đêm buông xuống, du khách có dịp được cùng dân làng chung vui bên ché rượu cần cùng điệu múa xoang và bếp lửa bập bùng. Trong không gian đại ngàn, người ta lại được thả hồn miên man cùng huyền thoại dã quỳ. 

Với người dân Chư Đăng Ya, hoa dã quỳ vàng gợi nhớ về câu chuyện buồn của đôi uyên ương K’lang và H’limh. Sự tích về loài hoa tươi như sắc nắng gắn liền với tình yêu của K’Lang và nàng H’Limh. Chàng K’Lang là người vạm vỡ, hàng ngày vào rừng săn bắn, còn nàng H’Limh ở nhà dệt vải và tấm chăn “hạnh phúc”. Nhưng rồi, một ngày kia, trời làm hạn hán gay gắt, vạn vật héo khô.

Chàng trai có sức khỏe như voi, mang cái nghĩ trong như nước suối, cái bụng thẳng như cây rừng, vì thương dân làng khốn khổ nên quyết ra đi tìm nguồn nước. Chàng từ biệt người yêu bên bờ một con suối cạn rồi cứ nhằm những ngọn núi sương mù bao phủ phía dãy Thiên Đường mà đi, hy vọng nơi có sương mù sẽ là nơi có nước. 

Ðã bao mùa trăng đi qua, cô gái ra ngồi bên bờ suối cạn ngóng tin người yêu, nhưng đáp lại chỉ có tiếng hú của đại ngàn. Đến một ngày kia, nàng H’Limh quyết định rời buôn làng ra đi tìm người yêu. 

Nàng đi ngày đêm qua bao nhiêu con suối, ngọn núi, thế mà người yêu vẫn biệt tăm. Mùa giá rét căm căm khi trời lập đông trên vùng đất cao nguyên làm cho nàng H'Limh thêm lạnh lẽo, cô đơn và tuỵêt vọng... 

Ngày qua ngày, vượt qua bao ghềnh thác, đến được những ngọn núi trên dãy Thiên Ðường thì nàng kiệt sức. 

Nơi cô gái nằm xuống mọc lên loài cây lạ, trổ hoa vàng rực, người đời sau gọi là hoa dã quỳ. Từ đó, cứ độ tháng 11, ở nơi nàng H'Limh chết lại nở ra một loài hoa dại có màu vàng rực rỡ. Dã có nghĩa là hoang dã, quỳ có nghĩa là gục xuống. Dã quỳ chỉ có ở những vùng núi cao, nơi mây bay thấp hơn đỉnh đèo. Ở nơi ấy, cây hoa dã quỳ rất dễ mọc và mọc rất nhanh. 

Những cánh hoa màu vàng mang sức sống mãnh liệt như tình yêu chung thủy của nàng H'limh. Ở cao nguyên, dã quỳ mọc nhiều ven hai bên đường đi. Sắc vàng óng ánh đã bao mùa trổ hoa, chiếm lấy cảm tình của những người từng đặt chân đến vùng đất đỏ bazan đầy nắng gió và phóng khoáng này.

Sức sống của Chư Đăng Ya

Vào mùa khô, trăm loài cỏ cây khát cháy, duy chỉ có dã quỳ vẫn bền bỉ trổ hoa. Sắc vàng óng ả như bung ra từ bản năng, sức sống tiềm tàng. Và ở Gia Lai, có một ngọn núi lửa đã tắt, mỗi năm dã quỳ lại bừng lên sắc vàng rực đất trời. Nơi ấy được chọn làm địa điểm để tổ chức lễ hội hoa dã quỳ hàng năm, thu hút rất đông người đến thăm. 

Mùa hoa dã quỳ thường kéo dài khoảng một tháng và đạt đến độ đẹp nhất vào giữa tháng 11. Thời điểm bình minh ló rạng, khi sương vẫn còn giăng mờ, cũng chính là khoảnh khắc tuyệt vời để ngắm hoa. 

Tuần lễ hoa dã quỳ - núi lửa Chư Đăng Ya năm 2020

Ngày 20-11-2020 vừa qua, tuần lễ hoa dã quỳ - núi lửa Chư Đăng Ya năm 2020 chính thức được khai mạc tại làng Ia Gri, xã Chư Đăng Ya, huyện Chư Pah (Gia Lai) với nhiều chương trình hoạt động nghệ thuật phong phú, mang đậm màu sắc văn hóa độc đáo của cộng đồng các dân tộc Tây Nguyên.

Mỗi năm, du khách đến ngắm hoa dã quỳ tại núi Chư Đăng Ya, ngoài việc được hòa mình với bạt ngàn sắc hoa, còn được trải nghiệm những hoạt động văn hóa - nghệ thuật, ẩm thực đậm nét văn hóa đặc sắc của đồng bào dân tộc thiểu số Tây Nguyên.

Riêng lễ hội hoa dã quỳ năm nay, bên cạnh các hoạt động thường niên, còn có hoạt động quyên góp, ủng hộ bà con miền Trung bị thiệt hại do mưa, bão. 

Với những du khách thích khám phá, đây cũng chính là dịp để nghiên cứu, tìm hiểu sâu về không gian văn hóa cồng chiêng, các loại hình nghệ thuật đan lát, tạc tượng, dệt thổ cẩm… của cộng đồng các dân tộc bản địa Tây Nguyên. 

Đến với tuần lễ hoa dã quỳ - núi lửa Chư Đăng Ya năm nay, chúng tôi như lạc vào không gian của sắc, hương độc đáo của hơn 20 quầy hàng nông sản đặc trưng của vùng đất Tây Nguyên như: cà-phê, hồ tiêu, chuối rừng, rượu ghè, mật ong, măng khô… 

Đặc biệt có 2 loại cây trồng đặc sản của vùng đất núi lửa Chư Đăng Ya là dong riềng và khoai lang cũng được trưng bày giới thiệu đến đông đảo du khách.

Ông Nguyễn Đức Hoàng, Phó Giám đốc Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch cho biết: “Lễ hội hoa dã quỳ - núi lửa Chư Đang Ya được duy trì tổ chức trong những năm qua đã góp phần tạo nên thương hiệu du lịch cho tỉnh nói chung, huyện Chư Păh nói riêng. 

Hy vọng, với sự nét độc đáo của Tuần lễ hoa dã quỳ - núi lửa Chư Đang Ya năm 2020, du khách có được những trải nghiệm khác lạ và ấn tượng”.

Hoa dã quỳ ở Chư Đăng Ya có màu đẹp và tàn muộn hơn so với nhiều nơi khác. Qua trăm ngàn mùa hoa, cuộc sống người dân dưới chân núi Thiên Ðường dù đã đổi mới hoàn toàn, nhưng chiếc gùi, màu thổ cẩm và nhất là sắc hoa dã quỳ rực rỡ trên những cung đường đèo hút gió mãi mãi như một thông điệp vĩnh hằng của vùng “đất thiêng”, mà không phải nơi nào cũng có được...

Đinh Dũng - Minh Ngọc