Chi tiết tin tức

Thiền là cốt lõi "thường trụ" của Phật giáo

16:34:00 - 08/12/2016

(PGNĐ) - Vậy việc thực hành Thiền Phật giáo là rất cần được phổ biến trong tất cả Phật tử Việt Nam dù tu theo pháp môn nào. Nếu phật tử, lo trang hoàng bàn thờ Phật, luôn tinh tấn trong việc dâng hoa, quả, lễ bái Phật hàng ngày với lòng thành, và miệng tụng: Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật mà thân chưa học và thực hành Thiền tức chưa học theo con đường của Ngài thì liệu rằng việc nhận đức Phật là “Bổn sư”, nghĩa là “Thầy của con” còn có ý nghĩa không?.

Chuyên xưa: Vào năm 29 tuổi, Thái tử Siddhārtha (Tất Đạt Đa) ra khỏi cổng kinh thành, cho người xà ích Chandaka đem toàn bộ đồ trang sức và con ngựa trở về Hoàng cung [1], một mình đi bộ vào rừng mong học đạo tìm cầu giác ngộ. Trước tiên Siddhārtha gặp một người đi săn, bèn xin đổi y phục bằng lụa của mình lấy bộ y phục bằng vải thô màu vàng.

Với bộ y phục bằng vải thô, Siddhārtha tiến đến gặp một vị sa-môn (śramaṇa) đang tu khổ hạnh tên Ārāḍa Kālāma. Thái tử xin học đạo và Ārāḍa Kālāma chấp nhận Siddhārtha làm đệ tử [2]. Ārāḍa Kālāma dạy Thái tử thực hành Thiền để đạt “Chân không” (sphere of nothingness).

Thái tử đã dùng toàn thân tâm để thực hành theo thầy Ārāḍa và tiến bộ rất nhanh, chẳng bao lâu sau, đạt tới tất cả những gì Ārāḍa đã dạy. Thầy Ārāḍa lấy làm ngạc nhiên và rất có ấn tượng tốt trước sự thành công này của Thái tử nên gợi ý Thái tử cùng ông lãnh đạo nhóm khất sĩ lang thang của mình. Tuy nhiên vị Phật tương lai (bấy giờ Thái tử chưa thành Phật, nên gọi vị Phật tương lai hay sẽ gọi là Bồ tát) vẫn không bằng lòng với học thuyết của thầy Ārāḍa. “Học thuyết này không đưa đến sự như như, không tham dục, sự diệt khổ, sự tĩnh lặng, trí sáng suốt, giác ngộ hay giải thoát, nhưng chỉ chuyển đến “cảnh giới không có gì”, nghĩa là “đang nhận biết không có gì cả, trong một trạng thái trừu tượng thâm sâu”. Ngài bèn từ chối đề nghị của thầy Ārāḍa và xin ra đi. Rồi ngài đến gặp vị sa-môn thứ hai tên Udraka Rāmaputra. Học thuyết của vị này gần giống như của Ārāḍa nhưng đưa đến kết quả xa hơn, là đạt “cảnh giới phi tưởng phi phi tưởng” (sphere of neither perception nor non-perception), và thậm chí còn cao hơn nữa, là có thể tới tình trạng tái sinh (transmigrate). Nhưng sau đó, Bồ tát vẫn chưa bằng lòng vì chưa tìm thấy giác ngộ.

Như vậy là sau 6 năm tu khổ hạnh với lần lượt hai vị thầy, Bồ tát nhận ra con đường tu khổ hạnh của hai vị thầy không đưa đến giác ngộ viên mãn, nên từ bỏ và ra đi.

Trên con đường dẫn tới Magadha (Ma Kiệt Đà) ngài tới gần một khu rừng, nơi đây ngài được hai cô gái Nandā và Nandabalā, con một ông trưởng thôn, đã tặng Bồ tát cháo sửa ngọt [3]. Sau khi dùng cháo sữa ngọt, Bồ tát bước tới một cây Bồ đề (Bodhi tree), được tán dương bởi Long vương Kālika, ngài ngồi xuống gốc cây, nhập định trong 49 ngày đêm. Vào đêm cuối cùng, ngài lần lượt thâm nhập vào bốn tầng thiền (four stages of meditation, dhyāna), đạt trạng thái toàn giác, giải thoát khỏi mọi nỗi khổ cũng như vui. Trong quá trình thiền định đêm cuối cùng này, ngài đạt tam minh (vidyā) lần lượt vào đầu đêm, giữa và cuối đêm: minh thứ nhất là nhớ lại toàn bộ cuộc sống của tất cả những kiếp trước của ngài; minh thứ hai là hiểu được việc luân hồi của chúng sinh trong 6 cõi tùy theo nghiệp thiện hay ác của mỗi chúng sinh; và minh thứ ba là khám phá ra Bốn Sự Thật Cao Quí [4] (Tứ Thánh Đế, Tứ Diệu Đế, Four Noble Truths, āryasatya)

Như vậy, lịch sử Phật giáo khẳng định Thái tử Tất Đạt Đa (Siddhārtha) trở thành đức Phật Thích Ca Mâu Ni (Śākyamuni Buddha) thông qua phương tiện là thực hành Thiền (dhyāna).

Hình chỉ mang tính chất minh họa

Chuyện nay: Hiện nay Phật giáo đã và đang phát triển tại các nước Âu Mỹ. Đặc biệt trong giới trí thức, giới tinh hoa tiến bộ vì triết học Phật giáo tỏ ra phù hợp với khoa học thực nghiệm hơn những tôn giáo độc thần (Ki tô giáo, Hồi giáo, Do Thái giáo…) lấy hòa bình làm nền tảng cho việc giải quyết các xung đột trên thế giới và việc thực hành Thiền đã chứng tỏ đem lại lợi ích thiết thực cho sức khỏe, ổn định tâm lý, khiến cho con người trở nên kiên nhẫn hơn, đằm tính hơn, dễ chế ngự vượt qua được những khủng hoảng tinh thần. Người ta đã và đang thí nghiệm đưa việc thực hành Thiền vào các trường học giúp học sinh không những tránh được những bộc phát nhất thời tiêu cực trong tâm lý học sinh và còn giúp học sinh dễ tập trung tư tưởng cho việc tiếp thu kiến thức. Trong quân đội và trong các nhà tù việc dùng Thiền như là một liệu pháp giúp chế ngự các bộc phát tiêu cực cũng đã và đang được dùng.

Trong khi đó ở Việt Nam ta, một đất nước mà Phật giáo được xem như chiếm đa số thì sao? Ngoài các thầy, sư cô, cư sĩ thuộc các Đạo tràng của Thiền phái Trúc Lâm thì có thực hành Thiền trong các sinh hoạt hàng ngày. Ngoài một số khóa tu mùa hè ngắn ngày cho các học sinh như tại Thiền viện Tây Thiên (Vĩnh phúc) ở phía Bắc và tại chùa Hoằng Pháp, Tp.Hồ Chí Minh v.v.. ra thì cần phải chân thành mà nói đại đa số các thầy, sư cô, các phật tử tại các Đạo tràng khác, các gia đình phật tử,…có thể nghe nói về Thiền, bàn luận sâu xa về Thiền, v.v… nhưng chưa bao giờ thực hành Thiền! Có lẽ trong các chương trình tu học từ Trung cấp. Đại học, Cao học, rồi đây là Tiến sĩ Phật học tại các Học viện Phật giáo hiện nay cũng không có việc dạy thực hành Thiền!

Xã hội nước ta đang ở trong tình trạng rất nhiều người trẻ, trung niên “dùng bản năng tham, sân, si” để giải quyết nhiều vấn đề trong cuộc sống, đem lại những tổn thất rất đau lòng về sinh mạng và tài sản của nhân dân, của quốc gia, mà báo đài đang phơi bày. Tình trạng này có thể được giảm bớt nếu người ta biết thực hành Thiền mỗi ngày khoảng độ 15 phút đến nửa giờ như phương Tây chứng minh.

Vậy việc thực hành Thiền Phật giáo là rất cần được phổ biến trong tất cả phật tử Việt Nam dù tu theo pháp môn nào. Nếu phật tử, lo trang hoàng bàn thờ Phật, luôn tinh tấn trong việc dâng hoa, quả, lễ bái Phật hàng ngày với lòng thành, và miệng tụng: Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật mà thân chưa học và thực hành Thiền tức chưa học theo con đường của Ngài thì liệu rằng việc nhận đức Phật là “Bổn sư”, nghĩa là “Thầy của con” còn có ý nghĩa không?.

Cư sĩ Chánh Lập

--------------------------

Tài liệu tham khảo:

1. John S. Strong, The Legend of King Aśoka, Prnceton University Press, Princeton N.J., 1983, p. 247

2. A. K. Indian Buddhism, Motilal Banarsidass Publishers Private Limited, Delhi, 1997, pp.46-47)

3. John S. Strong, The Legend of King Aśoka, Prnceton University Press, Princeton N.J., 1983, p. 248

4. A. K. Indian Buddhism, Motilal Banarsidass Publishers Private Limited, Delhi, 1997, p. 48

Cư sĩ Chánh Lập đã giảng dạy tại Đại học Huế từ 1964 tới 1984, giảng dạy tại Đại học Sư Phạm Tp HCM từ 1984-2001. Cũng đã từng dạy thỉnh giảng tại Khoa Quản Lý Công Nghiệp Đại học Bách Khoa TpHCM và chương trinh Fulbright Việt Nam (do Harvard mở tại Tp HCM từ năm 1995). Ngoài một số giáo trình và sách về Toán và Thống kê dành cho sinh viên, đã viết một bộ số sách học tiếng Phạn, sách về Thần chú, nhiều bài báo chuyên về GIáo dục, xã hội và Phật giáo.

Nguồn: phatgiao.org.vn

In Email cho bạn bè

Bình luận

Gửi bình luận của bạn

Tin nhiều người đọc

Danh bạ website Phật giáo

Sự kiện - Hội thảo

Về Thiền học khởi nguyên của Phật Giáo Việt Nam
Thiền học Luy Lâu không còn, và nên không còn được hiểu là khởi nguyên của Thiền học Việt Nam, mà là suối nguồn của Thiền học Việt Nam. Có lẽ Phật giáo Việt Nam cần trở về cội nguồn của Luy Lâu và Yên Tử để tìm thấy mình và bắt gặp lại niềm tin và tự hào lịch sử trước khi có thể mở ra hướng phát triển cho hiện tại.
Giới thiệu sách - Tìm người trong hơi thở
"Nói đến cuộc sống là vô biên không thể kể xiết nào là vui buồn, khổ đau, hạnh phúc, mệt nhọc, sung sướng… nhưng điều tất yếu là ta phải biết nhận diện nó, để rồi chuyển hoá nó thì tự nhiên cuộc sống trở nên có ý nghĩa hơn, thong dong hơn, đừng nói gì đến “Mỗi lần nêu ra một lần mới”. Ví như ban nãy tôi đang đứng giữa trời đất đưa tay chỉ bầy chim én bay lượn trên cao, tay vừa đưa lên thì chúng đã bay xa. Cho nên mỗi chúng ta đừng vội vàng đi tìm cầu mà hãy trân quý cuộc sống trong hiện tại cho thật thi vị nhiệm mầu". (Trích Tâm quán tình người, Thích Pháp Bảo)
Chuyện xưa... mai trắng Hà thành
Trong các loài hoa báo xuân thì mai là người gõ cửa, khi chỉ mới vào độ đầu tháng Mười một âm lịch đã thấy lác đác những nụ mầm bật lên, e ấp trong gió đông còn đang xám xịt giữa cô liêu rét buốt, ẩm ướt mưa phùn. Nhưng, phải đợi đến tận những ngày cuối tháng Chạp, mai mới ủ đủ nhựa cho một đợt mãn khai đón Tết đến, xuân về.
Đôi dòng xúc cảm
Từng lời, từng câu, từng chữ trong bài: Đôi dòng xúc cảm của tác giả Minh Hà đều chất chứa biết bao tình cảm thiêng liêng của người viết. Nó dường như mang nặng trong lòng của những người con Phật về bốn ân to lớn trong đời sống của mình, đó là ân Quốc gia, xã hội; ân Sư trưởng; ân phụ mẫu và ân vạn loại chúng sinh. Từ đây, tác giả đã bước chân vào con đường đạo, từ bỏ mọi danh lợi thế gian, sống một đời sống phạm hạnh, tri túc thường lạc, với mong muốn giản dị là đem lại sự an vui và hạnh phúc mọi người.
108 Lời tự tại – Nâng cao phẩm chất cuộc sống
Ai trộm chuỗi tràng hạt của Phật?
Có một ngôi chùa, nhân vì thờ một xâu chuỗi Phật Tổ từng đeo mà nổi tiếng.
Em nên đi tu hay lấy chồng?
Dù em là ai đi chăng nữa, nhưng trong em luôn có tâm thiện, sống có đạo đức thì đó chính là mình có hiếu với bố mẹ rồi. Nói chung, việc báo hiếu nó biểu hiện dưới nhiều hình thức khác nhau em ạ. Chứ không phải đi tu là bất hiếu, và lập gia đình là có hiếu đâu em nhé.
Trần Nhân Tông – đức Vua, Phật hoàng của dân tộc Việt
Trong diễn văn của Chủ tịch nước Cộng Hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam Nguyễn Minh Triết tại buổi khai mạc Đại lễ Phật Đản Liên Hợp Quốc 2008 tại Trung tâm Hội nghị quốc gia Mỹ Đình Hà Nội, sáng ngày 14.5.2008 đã khẳng định:
Bình an giữa cuộc đời
Bình yên không có nghĩa là đi đến một nơi không có tiếng ồn, không có khó khăn, không cực nhọc. Bình yên là giữa một không gian yên ả, thanh bình, chỉ có tiếng chuông chùa buông trong thinh không làm tâm ta tĩnh lặng, dễ chịu. Bình yên là khi ta biết tìm về với Phật, tìm về nương náu dưới ngôi Tam Bảo để tu thân hành thiện, để cho cuộc đời mình sống có ý nghĩa hơn.
Ăn và Đạo Pháp
Ăn cũng là một giải pháp của tiến hoá trong mục đích duy trì sự tuôn chảy của dòng sông sự sống vô hình, bằng cách các sinh vật phải chiếm đoạt sinh-khối của nhau để duy trì cuộc sống. Hiện tượng này tạo thành khái niệm sinh học về "chuỗi thức ăn" hoặc "tháp thức ăn" trong sinh quyển . Ăn là hiện tượng tự nhiên như nó là, ăn là một điều-kiện-tính của tồn sinh và ăn đã điều-kiện-hoá sự tồn sinh của mọi cá thể, mọi loài sinh vật.

Đăng ký bản tin

Đối tác