Người của mây trời

Dẫu biết con đường đang đi rồi cũng sẽ đến một nơi, hoặc gặp lại những người xưa vội bước, hoặc chờ đợi một điều gì đó, như cuộc tạm nghỉ chân. Dù cố ủi an bằng ý niệm gì, thì mình vẫn thấy sự ra đi của mỗi người đều chất chứa một vết chân đột ngột.

Ảnh minh họa

Mười sáu tuổi, mình đến Ba Chúc lần đầu, cô Tư vẫn còn mạnh khỏe ngồi bên “ngôi nhà chung” của những người “vội bước”. Nhìn người đàn bà tốt tướng, gương mặt phúc hậu, ít ai nghĩ rằng đó là người duy nhất rơi lại từ nắm tay đầy của hung thần mang tên Chết. Người xóm nói, bữa gặp lại cô đi liêu xiêu từ cánh đồng Xác trở về, người ta hoảng loạn chạy như gặp ma. Bởi không ai nghĩ rằng còn có người sống sót trong đống xác người. Cũng không ai hình dung ra được rằng người đàn bà này có thể trở về sau hàng tá đạn bắn nát cả mặt núi.

Cô Tư về, tá túc vào những người sống sót để nuôi hy vọng tìm cho được xác chồng con. Suốt nhiều năm đi lật xác người trên đồng vắng hay ngách đá, cô vẫn không thôi nuôi hy vọng tìm được những người thân đã chết trước mặt mình. Những mẩu xương, những hình hài không nguyên vẹn được cô Tư cùng xóm đem về chất chung trong ngôi chùa bị đạn phá gần như tan nát. Lúc ấy cô vẫn tin rằng chồng con mình còn ở đâu đó với đất núi này, với làng quê Bảy Núi. Dù ở trong đống xương chung, hay ở bờ tre ngọn suối thì họ vẫn mãi ở lại đây. Vậy nên khi có người kêu, cô bỏ xứ này đi nơi khác đi, ở đây nhìn cảnh này chịu sao cho thấu. Nhưng cô biết đi đâu, người thân mình còn ở đây này, thì mình ở lại đây, đến chết cũng ở lại đây, với cô bác, chồng con...

Hai mươi tuổi, mình trở lại Ba Chúc lần nữa. Lúc này mình đã biết đằng sau những bức ảnh đen trắng còn có một màu đỏ của lửa và máu nữa. Đằng sau nụ cười đôn hậu của bà chủ quán nước bên nhà mồ, còn có một hố sâu thăm thẳm. Mình nhìn vào những hố mắt sâu của lớp sọ người, cảm giác như có ai đó ẩn nấp trong đó, nhìn mình với ánh nhìn tủi thân, rụt rè và ngần ngại. Chỉ ngồi nhìn, mình không dám hỏi cô Tư câu nào, vì nghĩ rằng bất cứ gợi nhắc gì cũng gây cho cô thêm một lần chết nữa…

Những năm sau, khi trí nhớ người đàn bà duy nhất sống sót ở tại chùa Phi Lai bắt đầu có dấu hiệu hóa khói sương mờ. Nhiều người muốn ghi lại câu chuyện do cô kể để làm tài liệu quý giá, nhỡ sau này không còn kịp nữa thì sao… Mình cũng từng nghĩ điều nhỡ ấy, nhưng nghĩ về hơi thở của cô. Hơi thở mà súng gươm lửa đạn cố bứt không đứt, hơi thở mà ký ức phủ men chua chát vẫn không lìa. Hơi thở ấy lẽ nào để thời gian lặng lẽ trôi qua, lặng lẽ bào mòn, mất đi, lặng lẽ…

Lần cuối cùng đến thăm, cô Tư không còn nhận ra người thân nữa. Những cơn ác mộng không còn cơ hội cấu xé người đàn bà mỗi khi mưa đêm rả rích. Chỉ duy nhất cảm giác lặng lẽ, cúi nhìn khi máy quay lia vào khóe mắt đã cạn khô từ hồi trí nhớ hóa khói bay bay của cô, làm mình không cầm chắc tay được máy. Mình thử hình dung một ngày cô Tư đi xa, thì những thước phim trong máy sẽ không là gì cả. Hơi thở của người, mình còn không nâng niu giữ được thì mấy thước phim ghi lại cảnh cô ngồi trầm tư, lạnh lẽo và không khóc trước hai mươi sáu bát nhang, có đem lại niềm an ủi cho những người quá vãng?

Sau lần đó, mình nghĩ nhiều về cuộc ra đi của cô Tư, khi biết mỗi lúc đã mỗi gần hơn. Thấy lòng mình sao mà ích kỷ, níu kéo hơi sống của một người chỉ bằng mơ ước cầu mong, có đủ hay không, có được hay không? Không biết những năm tháng cuối đời, những ngày trí nhớ hóa mây trắng bay thong dong, cô Tư có thấy mình đang sống cho mình hay không?

Chiều nay như bao buổi chiều khác, một người lớn tuổi lặng lẽ ra đi như bao cuộc về “đoàn tụ” diễn ra trong ngôi làng sơn cước nhỏ này. Tôi mở lại thước phim quay cô cách đây một năm. Cô Tư ngồi trên tấm phản, tay cố gượng không để té, hình như tay cô đang có một vết bỏng nho nhỏ. Hình như đêm qua, trong cơn tỉnh táo hiếm hoi, cô kéo bát nhang của con, lửa nhang rơi trên tay mà cô vẫn không hay biết. Lúc ấy người đàn bà nghĩ gì, và chúng tôi nghĩ gì khi chăm chú quay phút phim sắp trở thành tài liệu hiếm hoi, mà quên rằng trên tay cô mới in một vết bỏng, dẫu nhỏ... 

Lê Quang Trạng