Mẹ sống an lành chết an lành

Cuộc đời trăm năm có biết bao nỗi đau sinh ly tử biệt! Nhưng không nỗi mất mát nào lớn hơn nỗi mất mẹ. Cho dù mẹ đã tuổi thượng thọ vẫn để lại trong chúng con một thương tổn sâu sắc, không gì bù đắp được. 

Chút muối sao sánh lòng biển mặn - Ảnh minh họa

Mẹ tôi sinh mười người con, trong đó tám trai. Dù các em tôi ít hoang nghịch như tôi, nhưng tôi thấy không nhờ vậy mà mẹ tôi bớt khổ nhọc. Rồi lớp cháu nội của mẹ thi nhau ra đời, cho dù anh em tôi luôn cố dạy bảo chúng nên người, nhưng chắc chi toàn vẹn cả. Tôi tin trong đám cháu nội của mẹ cũng có nhiều đứa thay cha chú làm khổ mẹ. Mẹ tôi vì con, vì cháu khổ đến mãn đời, chỉ vì mẹ yêu thương chúng tôi và tại mẹ là mẹ, là bà nội của các con, cháu chưa ngoan. Mẹ như mặt đất bao dung đựng sao hết nỗi buồn của tháng năm.

Năm mẹ tôi hơn tám mươi tuổi, ba tôi mất; mẹ tôi ốm yếu dây dưa mãi, vài tháng lại nhập viện vì bệnh tim. Một hôm mẹ tôi gọi tôi vào phòng:

- Mẹ lập nghĩa trang quy mồ mả toàn họ. Mẹ chay đàn tụng kinh Thủy sám, Địa Tạng suốt 49 tuần cho ba con và làm nhiều việc phước khác nhưng mẹ còn một tội chưa trả. Con có biết không, dưới chùa vào những ngày rằm, mùng một thường có nhiều người già đi ăn xin ngồi ngửa nón dưới cội bồ-đề, mẹ định lấy ba mươi lăm ngàn hay nhiều hơn cũng được, chia hết cho những người ăn xin và nói đây là tiền của Đồng Cỏ Xanh gửi mẹ đem xuống cho họ, con thấy mẹ tính như vậy có được không?

Tôi ngạc nhiên hỏi:

- Sao phải làm vậy mẹ? Mẹ bố thí thì cứ nói của mẹ cũng đặng, ai bắt!

- Con không biết đó thôi. Hồi gia đình mình thiếu đói, mẹ đi mua thực phẩm ở Đồng Cỏ Xanh, họ thối lộn cho mẹ 35.000 đồng. Về nhà đếm lại mẹ mừng lắm, chạy đi mua mấy chục ngàn gạo. Nhiều lần mẹ định mang tiền đến trả cho họ nhưng thẹn mình đã già rồi còn gian lận họ cười cho. Suốt bao năm mẹ mới nghĩ ra cách này để trả tiền lại cho Đồng Cỏ Xanh, làm phước cho họ luôn.

Thấy mẹ tôi yếu quá, bác sĩ lại dặn không nên tự thể dục, tôi góp ý:

- Thôi để con chạy xe ra trả cho họ 35.000 đồng là xong chớ gì.

- Mẹ sợ đổ tiếng gian tham cho con.

- Con mang tiếng cũng chẳng sao, miễn mẹ yên tâm là được. Mẹ đi ra nhỡ té ngoài đường càng rách việc.

Hai mẹ tôi con bàn vậy. Tôi chạy xe ra trả cho Đồng Cỏ Xanh 35.000 đồng sau khi giải thích rằng cô chủ ở đây đã thối nhầm cho mẹ tôi năm nào. Thật sự tôi không biết người thối dư tiền cho mẹ tôi là cô chủ hay nhân viên, tôi nói cô chủ để người ta không thể làm khó cô nhân viên biết đâu cô còn giúp việc ở đấy, nhưng họ nhất định không nhận. Tôi đành tìm những người ăn xin tặng họ đúng ba mươi lăm ngàn của mẹ và nói tiền của Đồng Cỏ Xanh nhờ tôi cho họ để bụng mẹ tôi không mãi vướng bận chuyện vặt trong quá khứ có khi đã thành cổ tích.

Buổi chiều trước giờ mẹ ra đi, mẹ ăn chè hột sen cùng tôi. Tôi tập không ăn quá ngọ, nên không ăn chiều tối, chỉ ăn nhẹ chén chè. Tối còn phải lên tu tập ở tịnh cốc, ngồi thiền lúc bụng đói vẫn tốt hơn. Lúc ấy mẹ tôi vẫn khỏe. Từ lâu, khi bưng ly nước trong để cúng Địa Tạng Vương Bồ-tát, tôi hằng cầu nguyện ngài Địa Tạng Bồ-tát cho mẹ con là Nguyễn Thị Gái, pháp danh Nguyên Quế, pháp tự Tuệ Hoa (Thập thiện giới), sống an lành, chết an lành và thực hiện một ngày một hoặc hai lần thăm mẹ; lần một để xem mẹ khỏe không, lần hai là báo với mẹ rằng tôi vẫn còn đây, sợ mẹ trông. Thành ra tôi luôn biết sức khỏe mẹ thế nào. Trước phút mẹ lâm chung, có vợ tôi, hai đứa cháu nội con tôi, cùng chú Út và Dung con dâu thứ sáu. Mẹ tôi đi nhanh, nhanh đến nỗi vợ tôi điện cho tôi lúc 2giờ40, vợ tôi nói: “mạ mệt, về gấp”, tôi chạy xe về đến nhà là mẹ đã đi. Tôi ở tịnh cốc cách nhà gần 2km, mà về không kịp. 

Mẹ tôi đi lúc 2 giờ 51 phút, đúng ngày vía của Phật Bà mười chín tháng Sáu. Tôi vô phước không được nhìn mẹ lần cuối. Rồi chúng tôi tề tựu, xúm xít quanh mẹ; em trai kế tôi được tin lúc 3 giờ, đã bay từ Cần Thơ ra Huế lúc 3 giờ chiều, chúng tôi gồm trưởng nam, em trai, em gái, em rể, con trai, cháu đích, chắt đích, con dâu, con rể, con gái, cháu nội, cháu ngoại, chắt nội, chắt ngoại và mẹ chúng tôi gần trăm người, thật là một điều hạnh phước hiếm có. Mẹ an lành về chốn vĩnh hằng, hưởng thọ 84 tuổi.

Đến nay, chúng tôi ai cũng đến tuổi trưởng thành, cũng có con, có người đã có cháu đích tôn, chắt đích, dâu rể đề huề nhưng vẫn luôn cảm nhận anh linh của mẹ uy nghi hiện hữu. Khi nản chí, khi buồn vui vẫn có thể vin vào đức hạnh của mẹ và những lời răn dạy vô ngôn của ba để đứng lên làm một con người chân chính, một công dân tốt. Mẹ chúng con mãi mãi tỏa bóng mát cho đời đời cháu con nương náu tâm linh và tri ân công đức sinh thành biển cả của mẹ.

Tôi làm bài thơ tiễn mẹ:

Mẹ

Khi làm cha con hiểu lòng mẹ

Năm canh thâu đau đáu đoạn trường

Mẹ cho con làm sao xiết kể

Tháng năm dài mòn mỏi thịt xương

 

Mẹ ơi, con nuôi con vất vả

Lặng người xao xuyến dáng xưa

Chiếc bóng mẹ nhập nhòa, tất tả

Nghiêng chao bấc đèn những đêm mưa

 

Mẹ nuôi con nay lại bồng cháu

Trên tay gầy bao thế hệ qua

Bạc tóc mới thấm lòng từ mẫu

Quặn lòng xa xót những đông mưa

 

Bao giờ con giúp được mẹ đâu

Chút muối sao sánh lòng biển mặn.

Viết tại Huế, ngày 1-8-2017, tuần thứ ba, ngày mất của mẹ

Nguyễn Nguyên An