Thí ai, phước tối tôn?

Nhiều người luôn hướng về Chân đế nên thường nói rằng, bố thí hay cúng dường cần giữ tâm bình đẳng, chẳng nên phân biệt, vượt thoát nhân ngã. Nói như vậy tuy đạt lý nhưng ngặt nỗi, tất cả chúng ta đều ở trong Tục đế với tập tính cố hữu là phân biệt. Không phải loài người mới đưa mọi thứ lên bàn cân mà chư thiên, vua trời Thích-đề-hoàn-nhân cũng từng băn khoăn về việc “Thí ai, phước tối tôn?”.

Cung dưỡng (dâng cúng thực phẩm thanh tịnh, sớt bát) tới bậc xuất sĩ

“Một thời Phật ở thành La-duyệt, trong núi Kỳ-xà-quật cùng chúng Đại Tỳ-kheo năm trăm người. Bấy giờ Thích-đề-hoàn-nhân lúc trời đã về chiều liền đến chỗ Thế Tôn, quỳ lạy rồi ngồi một bên. Bấy giờ Thích-đề-hoàn-nhân liền dùng kệ tụng hỏi nghĩa Như Lai:

           Hay thuyết, hay tuyên bố 

           Vượt dòng thành vô lậu 

           Để qua vực sanh tử 

           Nay hỏi nghĩa Cù-đàm. 

           Con quán chúng sanh này 

           Việc tạo nghiệp phước đức

           Tạo các hạnh dường ấy 

           Thí ai, phước tối tôn? 

           Nay con tại Linh Thứu 

           Xin mong giảng nghĩa này 

           Biết ý thú của Ngài

           Cũng vì người thí nói. 

Bấy giờ Thế Tôn dùng kệ đáp: 

           Bốn đường tạo phước không 

           Bốn quả đầy đủ thành 

           Các người học được vết

           Nên tin phụng pháp này. 

           Không dục cũng không giận 

           Hết si thành vô lậu 

           Vượt hết tất cả vực

           Thí kia thành quả lớn. 

           Các loại chúng sanh này 

           Chỗ tạo nghiệp phước đức 

           Tạo hạnh bao nhiêu thứ 

           Thí Tăng, được phước nhiều. 

           Chúng này độ vô lượng 

           Như biển xuất trân bảo 

           Thánh chúng cũng như vậy 

           Diễn pháp tuệ quang minh. 

           Cù-đàm chỗ lành kia 

           Người hay thí chúng Tăng 

           Được phước không thể kể 

           Bậc tối thắng đã nói.

Khi Thích-đề-hoàn-nhân nghe Phật dạy xong, quỳ lạy Phật rồi lui ra.

Bấy giờ Thích-đề-hoàn-nhân nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm”.

(Kinh Tăng nhất A-hàm, tập I, phẩm13.Lợi dưỡng,
VNCPHVN ấn hành, 1997, tr.176)

Thế Tôn khẳng định, cúng dường cho các bậc Thánh “bốn quả đầy đủ” (Tu-đà-hoàn, Tư-đà-hàm, A-na-hàm, A-la-hán), bố thí cho những ai hết sạch căn bản phiền não tham lam, sân hận và si mê thì được phước vô lượng. Điều này không khó hiểu và thật dễ dàng chấp nhận, cái khó là biết ai Thánh ai phàm. 

Mặt khác, ngoài cá nhân là những bậc Thánh, thì tập thể chúng Tăng (Sangha) là ruộng phước tối thắng để chúng ta gieo trồng phước đức. “Người hay thí chúng Tăng/Được phước không thể kể”. Chúng Tăng (Tăng-già) đúng nghĩa là hội chúng xuất gia từ bốn người trở lên, sống hòa hợp và thanh tịnh. Đó là về mặt tự lợi. Đối với lợi tha thì Tăng-già phải “Diễn pháp tuệ quang minh” dấn thân hoằng pháp lợi sinh. Một chúng Tăng lý tưởng như thế ngày càng trở nên khó tìm, dù số lượng người xuất gia không phải ít.

Vẫn biết, độc cư là mật hạnh, là tịnh hạnh của người “biết sống một mình” được Thế Tôn tán thán. Nhưng cố tình tách rời chúng Tăng để sống riêng lẻ theo ý mình hẳn không phải là điều hay. Phật tử cúng dường chúng Tăng thì dĩ nhiên phước báo, công đức nhiều hơn cúng cho một vị Tăng (Ni). Thế nên trong bối cảnh tu học hiện nay, việc xây dựng Tăng với các phẩm chất “sống chung hòa hợp, thanh tịnh, tận lực hoằng pháp” trở nên vô cùng cấp thiết để làm ruộng phước tối thắng cho Phật tử. 

Quảng Tánh