Cha chúng ta rất bình dị

Trên thì ông có thể làm thầy của các vua chúa, dưới thì ông có thể làm bạn với kẻ cùng đinh. Cha mất đã lâu nhưng những lời dạy về thân giáo và khẩu giáo của Người vẫn còn in đậm trong tâm trí tôi, là tấm gương sáng ngời mà tôi nguyện suốt cả cuộc đời noi theo.

Đức Phật

Với đức độ và trí huệ siêu việt, Cha đã chinh phục được giáo chủ của các giáo phái đương thời như 3 anh em nhà Ca-diếp với 1.500 đệ tử của họ. Người thu phục hai bậc đại tri thức đương thời là Xá-lợi-phất và Mục-kiền-liên. Ngay cả ông lão Ma-ha Ca-diếp khó tính một đời không khuất phục ai cũng phải nhận Cha tôi làm thầy (lúc gặp Cha tôi, ngài Ma-ha Ca-diếp đã 70 tuổi còn Người chỉ mới 30 hoặc 35). 

Nhiều vị vua đã quy y Cha tôi như vua Ba-tư-nặc, vua Bình-sa, vua A-xà-thế… Họ thường hay mời Cha tôi vào cung để cúng dường cũng như đến thăm Người trong tinh xá. Nếu có việc hệ trọng liên hệ đến quốc gia đại sự, họ đều đến nhờ Cha tôi tư vấn. Nhớ có lần vua A-xà-thế định đem quân đi chinh phục nước Bạt-kỳ nhưng chưa quyết định nên cho đại thần Vũ Xá đến thỉnh ý Cha tôi. Cha tôi không trả lời trực tiếp mà chỉ nêu ra “7 pháp bất thối” của dân Bạt-kỳ. Đại thần Vũ Xá nghe rồi, biết là không thể thắng nổi dân Bạt-kỳ bằng phương pháp quân sự, nhờ đó mà chiến tranh đã không xảy ra.

Nhưng đâu phải những việc lớn họ mới đến hỏi ý kiến Cha tôi, họ còn đến Cha tôi để tìm sự an ủi như một người bạn. Ví dụ như có một lần Cha tôi đang ở Xá-vệ thì vua Ba-tư-nặc đến thăm. Đang lúc hai người nói chuyện thì có người đến báo với vua rằng hoàng hậu của vua đã hạ sinh được một công chúa. Khi được nghe như vậy thì vua không vui cho lắm, vì vua thích con trai hơn. Cha tôi thấy vậy liền nói với vua rằng một phụ nữ có trí huệ và phạm hạnh thì còn tốt hơn cả con trai. Người phụ nữ ấy có thể làm đẹp lòng mẹ chồng, sinh con và khéo nuôi dạy con thành một bậc minh quân như mẹ của nhà vua vậy. Đó không chỉ là lời an ủi mà là sự thật. Cha tôi là người đầu tiên trong lịch sử công nhận và bảo vệ quyền bình đẳng giới tính. Một lần khác, Cha tôi còn dạy vua cách giảm cân bằng cách ít ăn và siêng tập thể dục nữa đấy.

Cha tôi là một nhân vật quan trọng như vậy đó, nhưng đừng thấy vậy mà cho rằng Người chỉ tiếp xúc với người giàu có và địa vị cao nhé. Ông là một người bình dị nhất mà tôi được biết. Người ở trong một cái am nhỏ. Vật dụng cá nhân thì chỉ có cái bát để ăn cơm và 3 bộ đồ đơn giản. Làm thầy của vua quan vậy đó nhưng Cha tôi sẵn sàng xỏ kim cho một bà lão tình cờ gặp trên đường, vá áo cho sư huynh tôi là Tôn giả A-na-luật vì sư huynh bị mù, cũng như tắm rửa cho một sư huynh khác bị bịnh cùi. 

Cha tôi còn kể rằng một lần nọ khi Người trú đêm trong một lò gạch cũ thì gặp một tu sĩ trẻ. Hai người đã trò chuyện với nhau thân mật như hai huynh đệ vậy. Thì ra vị Tăng trẻ ấy từ xa đến để được đảnh lễ Đức Thế Tôn. Sau khi biết được người trước mặt mình chính là Đức Thế Tôn, người mà anh ta rất tôn kính nhưng chưa bao giờ biết mặt, anh ta vừa mừng vừa sợ, sụp xuống lạy sám hối vì tội bất kính. Cha tôi cũng không bao giờ dùng uy quyền để bắt người khác phải theo mệnh lệnh của mình. Nếu dạy mà không nghe thì Người bỏ đi cho đến khi nào họ hiểu ra và sám hối thì Người liền tha thứ.

Đa số các sư huynh và sư tỷ của tôi đều tốt. Họ có hiếu và học theo hạnh của Cha. Nhưng cũng có một vài người không ngoan cho lắm. Họ không học được cái hạnh bình đẳng, bình dị của Cha. Có chút địa vị trong xã hội hay giáo hội thì cho mình là cao, là quan trọng, rồi chỉ giao tiếp với những người nổi tiếng mà coi thường, ăn hiếp các huynh đệ khác, xa rời quần chúng bình dân, làm cho một số người hiểu lầm rằng chùa chỉ tiếp nhà giàu. Thật là đáng buồn. 

Tôi nghe ai đó đã nói rằng, muốn đánh giá một người thì phải nhìn cách họ đối xử với người thấp hơn. Điều này thật đúng. Vì với người cao hơn thì sao dám không lịch sự, nhưng với người thấp hơn mà vẫn lịch sự, tôn kính thì đó mới là một nhân cách cao. Cho nên nếu ai đó nghĩ rằng mình là nhân vật quan trọng thì hãy nhớ lại là Cha chúng ta rất bình dị.

Thích Trung Hữu